2021 թվականի փետրվարի 27-ին նախագահ Արմեն Սարգսյանը չստորագրեց և առարկություններով ետ վերադարձրեց վարչապետի` Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետին պաշտոնից ազատելու առաջարկը: Նախքան այդ, փետրվարի 25-ին Զինված ուժերի գլխավոր շտաբը, խախտելով բանակի քաղաքական չեզոքության սահմանադրական նորմը, պահանջեց վարչապետի ու կառավարության հրաժարականը:
Ներքոստորագրյալ հասարակական կազմակերպություններս արձանագրում ենք, որ նախագահի առարկությունները չեն պարունակում իրավական հիմնավորումներ, հակասում են իր իսկ նախկին գործելաոճին և ապավինում են ոչ թե ՀՀ Սահմանադրության հիմնարար դրույթներին, այլ ԳՇ ղեկավար կազմի մի մասի հակասահմանադրական հայտարարությանը։ Այսպես.
1.Հանրապետության նախագահի առարկություններն ակնհայտորեն հակասում են Սահմանադրության 133-րդ, 155-րդ և «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքի 40-րդ հոդվածներին,
2.նախագահը նախկինում ԶՈւ ԳՇ երկու պետերին պաշտոնից ազատել է նույն իրավակարգավորումների շրջանակում, առանց այդ գործընթացի օրինականությունը կասկածի տակ դնելու,
3.առարկությունում նախագահը, բացի ԳՇ պետի պաշտոնանկության օրինականության հարցից, նաև հիշատակում է ԶՈւ ԳՇ ղեկավար կազմի վերոնշյալ հայտարարությունը՝ հստակ ասելով, որ նաև այդ հիմքով է դեմ ԳՇ պետի պաշտոնանկությանը, որի իրավունքը Սահմանադրությամբ չունի:
Այսպիսով, Արմեն Սարգսյանն աջակցում է Սահմանադրության 14-րդ հոդվածի 2-րդ մասով ամրագրված՝ Զինված ուժերի քաղաքական չեզոքության և քաղաքացիական վերահսկողության ներքո գտնվելու սկզբունքի ոտնահարմանը: Ընդ որում, նախագահը դա անում է այն պարագայում, երբ մայր օրենքի 123-րդ հոդվածի 2-րդ մասով հենց իր վրա է դրված Սահմանադրության պահպանման պարտականությունը:
Ավելին, հաշվի առնելով, որ նախագահի այս մոտեցումը առաջ է եկել միայն այն բանից հետո, երբ ԶՈւ ԳՇ ղեկավար կազմը հնչեցրել է նույն քաղաքական պահանջը, ինչը որ ինքը` նախագահը (կառավարության հրաժարականի պահանջը), կարելի է վստահաբար եզրակացնել, որ Արմեն Սարգսյանը նաև խախտել է Սահմանադրության 123-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված՝ նախագահի անաչառության պահանջը:
Պատկերն ամբողջականացնելու համար հարկ է հիշեցնել, որ սա Արմեն Սարգսյանի կողմից Սահմանադրության խախտման արձանագրված առաջին դեպքը չէ: 2000-ականներին նա տարիներ շարունակ խախտել է «Քաղաքացիության մասին» օրենքն ու Սահմանադրությունը՝ ապօրինաբար միաժամանակ լինելով Հայաստանի և Մեծ Բրիտանիայի քաղաքացի, իսկ 2013 թվականին խախտել է «Հանրային ծառայության մասին» օրենքի հակակոռուպցիոն կարևոր կարգավորումը. նշանակվելով դեսպան՝ չի ներկայացրել գույքի և եկամուտների հայտարարագիր: Այս հանգամանքներին քաղաքացիական հասարակության մի շարք կազմակերպություններ անդրադարձել են 2018 թվականի փետրվարի 13-ի և մարտի 5-ի հայտարարություններում։
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ ներքոստորագրյալ հասարակական կազմակերպություններս Ազգային ժողովից պահանջում ենք նախաձեռնել իրավիճակից բխող քայլեր` հանրապետությունում սահմանադրական կարգի պաշտպանության ուղղությամբ:
Միաժամանակ, մեկ անգամ ևս վերահաստատում ենք, որ որևէ կերպ չի կարող խաթարվել ժողովրդի` ընտրությունների միջոցով իշխանություն ձևավորելու իրավունքը, և որ ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակի լուծումը արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների կազմակերպումն է:
Ավելորդ չենք համարում նաև նշել, որ սահմանադրական կարգին սպառնացող այս իրավիճակի պատասխանատուն հեղափոխությամբ իշխանության եկած քաղաքական թիմն է, որը քաղաքական գնահատական չտվեց անցյալին, չիրականացրեց դատական համակարգի պատշաճ բարեփոխում և կոռուպցիոն օղակներին չզրկեց հանրային կյանքի վրա ապօրինի ազդեցություն ունենալու հնարավորությունից:
«Իրազեկ քաղաքացիների միավորում»
Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ
Գյումրու ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբ
«Հելսինկյան ասոցիացիա» իրավապաշտպան ՀԿ
«Ռեստարտ» ուսանողական քաղաքացիական նախաձեռնություն
Իրավական հետազոտության և զարգացման կենտրոն
Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամ
On February 27, 2021, President Armen Sarkissian refused to sign the Prime Minister’s suggestion to dismiss the Chief of the General Staff of the Armed Forces and returned it with objections. Earlier, on February 25, violating the constitutional norm of political neutrality of the Army, the General Staff of the Armed Forces demanded the resignation of the Prime Minister and the government.
We, the undersigned non-governmental organizations, hereby state that the President’s objections do not contain legal grounds and contradict his previous behavior. They do not rely on the basic provisions of the Constitution of the Republic of Armenia, but on the unconstitutional statement of a part of the General Staff leadership. Thus:
1.The objections of the President of the Republic of Armenia obviously contradict Articles 133, 155 of the Constitution, and Article 40 of the Law of the Republic of Armenia on Military Service and the Status of the Servicemen;
2.The President previously dismissed two Chiefs of General Staff of the Armed Forces under the same legal regulations, without questioning the legality of the process;
3.In his objection, in addition to the issue of the legality of the dismissal of the Chief of General Staff, the President also mentions the above-mentioned statement of the leadership of the General Staff of the Armed Forces, clearly stating that he is against the dismissal of the Chief of General Staff also on that basis, of which he has no constitutional right.
Thus, Armen Sarkissian supports the violation of the principle enshrined in Article 14(2) of the Constitution, according to which the Armed Forces of the Republic of Armenia shall maintain neutrality in political matters and shall be under civilian control. Moreover, the President does this against the backdrop of the fact that Article 123 (2) of the Constitution imposes on him the obligation to observe the compliance with the Constitution.
Considering that this approach of the President was observed only after the leadership of the General Staff of the Armed Forces made the same political demand as the President himself (the demand for the resignation of the government), it can be safely concluded that Armen Sarkissian also violated the obligation of impartiality of the President provided for in Article 123(3) of the Constitution.
It should be reminded that this is not the first case of violation of the Constitution by Armen Sarkissian. In the 2000s, he violated the Law of the Republic of Armenia on Citizenship of the Republic of Armenia and the Constitution for many years, illegally being a citizen of Armenia and the United Kingdom at the same time, and in 2013, he violated a crucial anti-corruption regulation of the Law on Public Service by failing to submit a property and income declaration when appointed ambassador. A number of civil society organizations referred to these circumstances in their statements of February 13 and March 5, 2018.
Based on the aforementioned circumstances, we, the undersigned non-governmental organizations, urge the National Assembly to take steps arising from the situation in order to protect the constitutional order in the Republic.
At the same time, we reaffirm that the right of the people to form government through elections cannot be violated in any way, that the solution to the current crisis is holding early parliamentary elections.
It is further worth noting that the political team that came to power through the revolution is responsible for the current situation threatening the constitutional order. They did not give a political assessment to the past, did not carry out proper reform of the judiciary, did not deprive corrupt circles of the opportunity to influence public life.
Union of Informed Citizens NGO
Helsinki Citizens’ Assembly Vanadzor Office
“Asparez” Journalists’ Club
“Helsinki Association” Human Rights NGO
“Restart” Student-Civic Initiative
Legal Research and Development Foundation
Law Development and Protection Foundation
[:]
