ՊՆ-ն հայցվող տեղեկությունները գաղտնի է համարում՝ առանց պատշաճ հիմնավորումների

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի  գրասենյակ դիմած զորակոչիկների վերաբերյալ 2020 թ․-ի ընթացքում և 2021-ի առաջին կեսին ՀՀ պաշտպանության նախարարություն ներկայացրած 17 գրություններից միայն 8-ին են ՊՆ-ից ըստ էության պատասխան տվել։ ՀՔԱՎ-ի և զորակոչիկների անունից ներկայացրած գրությունների 41%-ի դեպքում պատասխանները չեն անդրադառնում գրությամբ բարձրաձայնված խնդիրների լուծմանը։

Այս պատկերն է ցույց տալիս Զորակոչիկների և վաղաժամ զորացրված զինծառայողների հետ կապված գործերով ՀՀ իրավասու պետական մարմինների վարքագծի վերաբերյալ ՀՔԱՎ վերլուծությունը։

Առհասարակ Պաշտպանության նախարարությունը տեղեկությունների տրամադրման հարցում ցուցաբերում է գաղտնիության բաձր մակարդակ՝ սակայն ոչ միշտ հիմնավորված։

Ի դեպ՝ Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի «Ոսկե բանալի, ժանգոտ կողպեք» ամենամյա մրցանակաբաշխությանը տեղեկատվության ազատության իրավունքը խախտելու համար Պաշտպանության նախարարությունն արժանացավ «Ժանգոտ կողպեքի»։

Այս հարցին ՀՔԱՎ-ն անդրադարձել է առանձին վերլուծությամբ՝ ներկայացնելով խնդիրը՝ մարդու իրավունքների և միջազգային իրավական ակտերի համատեքստում։

Նշենք, որ իր գործունեության շրջանակներում ՀՔԱՎ-ը ՊՆ-ից պահանջում է տրամադրել գերազանցապես այնպիսի տեղեկություններ, որոնք վերաբերում են հանրային նշանակություն ունեցող պաշտոնական տեղեկություններին և չեն կարող գաղտնի համարվել։

Այդ տեղեկությունների գաղտնի լինելը հիմնավորված չէ նաև «Ազգային անվտանգության և տեղեկատվության իրավունքի միջազգային սկզբունքներ»-ով (Ցվանեի սկզբունքներ): Դրանք պաշտպանության ենթակա մարդու անձնական կյանքի գաղտնիք հանդիսացող տեղեկություններ չեն, նման տեղեկատվության տրամադրումը վնաս չի պատճառում և չի կարող պատճառել որևէ անձի շահերին։

Այդ տեղեկությունները չտրամադրելով քաղաքացիական վերահսկողությունից դուրս է մնում հանրային իշխանության մարմինների մի կարևոր ոլորտ, ինչն անհամատեղելի է իրավական և ժողովրդավարական հասարակությունում մարդու հիմնարար իրավունքների պաշտպանության, հաշվետու և թափանցիկ կառավարման երաշխավորման համար պետության վերցրած պարտավորությունների բովանդակության հետ։ Մինչդեռ տեղեկություններ փնտրելու և ստանալու ազատությունը, այսինքն՝ հանրային տեղեկատվության մատչելիությունը ժողովրդավարության և հանրության առջև պատասխանատու պետական կառավարման թափանցիկության էական նախապայմաններից է:

ՀՀ պաշտպանության նախարարությանը կոչ ենք անում ՀՔԱ վանաձորի գրասենյակի գրավոր դիմումներին և  հարցումներին տրամադրել պատասխաններ օրենքով սահմանված ժամկետներում և անդրադառնալ դրանցում բարձրաձայնված խնդիրներին:

During 2020 and the first half of 2021, Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor addressed 17 letters to the RA Ministry of Defence with regard to conscripts who applied to the Organizations. The RA Ministry of Defence responded to the point to only 8 out of the mentioned 17 letters. In 41% of the letters addressed by HCA Vanadzor and on behalf of conscripts, the responses do not address solutions to the problems raised therein.  

This is what HCA Vanadzor analysis on the “Conduct of the competent RA state bodies in cases of conscripts and early discharged servicemen” shows.

Generally, the Ministry of Defence manifests a high level of confidentiality in terms of providing information, which is not always justified.

It is noteworthy that during the annual award ceremony “Golden Key and Rusty Lock” of the Freedom of Information Center, the RA Ministry of Defence was awarded “a rusty lock” for violating the right to freedom of information.

HCA Vanadzor addressed this matter in another analysis by presenting the issue in the context of human rights and international legal acts.

It should be mentioned that in the frame of its activity, HCA Vanadzor requests the MoD exclusively for such information which falls within official information of public importance and cannot be considered confidential.

Confidentiality of this information is not justified also by the Global Principles on National Security and the Right to Information (The Tshwane Principles). This is not information concerning a secret of a person’s private life subject to protection, provision of such information does not and cannot cause any harm to any person’s interests.

As a result of non-provision of this information, an important sphere of public authorities is left out of civilian oversight, which is not compliant with obligations undertaken by the state to protect human rights in a legal and democratic society and guarantee an accountable and transparent governance. While, freedom to seek and receive information, i.e., availability of public information is an essential precondition for transparency of a responsible state governance and democracy. 

We call on the RA Ministry of Defence to respond to HCA Vanadzor written applications and inquiries within terms established by law and address the issues raised therein.

[:]