Այսօր՝ փետրվարի 2-ին տեղի ունեցավ ՀՔԱՎ գրասենյակի նախաձեռնած «Մարդու իրավունքների վիճակը ՀՀ Զինված ուժերում» հանրային քննարկումը։ Քննարկման բանախոսներն էին
- Արթուր Սաքունց, ՀՔԱՎ գրասենյակի նախագահ
- Նազելի Մովսեսյան, ՀՔԱՎ գրասենյակի իրավապաշտպան
-
Ժաննա Ալեքսանյան, «Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» ՀԿ նախագահ
-
Կարեն Հարությունյան, ՀՀ Զինվորական դատախազի տեղակալ
Քննարկման բանախոսներից Ժաննա Ալեքսանյանը ներկայացրեց ԶՈՒ-ում մահվան առանձին դեպքերը․
Ժամկետային զինծառայող Ժորա Կարապետյանի մահվան դեպքից անմիջապես հետո «Լրագրողներ հանուն մարդու իրավունքների» ՀԿ-ն այցելում է Կարապետյանների ընտանիքին։ Ընտանիքը Ժորայի հետ տեղի ունեցածը համարում է բացահայտ սպանություն։ Զինծառայողի մահը վրա է հասել ճակատին երկու կրակոցից։ Ընտանիքում նշել էին, որ Ժորան համածառայակից Բախշիկ Խաչատրյանի հետ խնդիրներ է ունեցել, քանի որ հերթապահության ժամանակ քնել է։ Ըստ պատմածի՝ Բախշիկը Ժորային որպես պատիժ ասել է, որ պետք է բոլորի փոխարեն ամեն օր հերթապահի, ինչն էլ խորացրել է կոնֆլիկտը։ Նշենք, որ Ժարային վաշտի հրամանատրի հրամանով՝ դիրքերում 14-օրյա հերթապահությունից չորս օր անց, կրկին դիրքեր բարձանալու հրաման է տրվել։ Այս տեղեկությունը ևս հայտնել էին Ժորայի հարազատները՝ նշելով, որ տղան, եթե քնել է, ապա պատճառը գերհոգնածությունն է եղել։ Մանրամասները՝ ԱՅՍՏԵՂ։ Կարեն Դանիելյանը դժբախտ պատահարից առաջ «տագնապ» հրամանով բարձրացել է դիրքեր՝ իր հետ եղել են դիրքի ավագը և ևս երկու ժամկետային զինծառայող։ Ծնողների փոխանցմամբ՝ դիրքեր են բարձրացել, քանի որ թշնամու կողմից նախաձեռնվող դիվերսիայի վերաբերյալ տեղեկություն են ունեցել։ Հոր՝ Վարդան Դանիելյանի խոսքով՝ դիրքերում զինվորների միջև կոնֆլիկտ է եղել։ Մանրամասները՝ ԱՅՍՏԵՂ։Արթուր Սաքունցը ներկայացրեց Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեի առանցքային առաջարկությունները «Մուրադյանն ընդդեմ ՀՀ-ի» գործով։
Զինված ուժերում զինծառայողների նկատմամբ վատ վերաբերմունքի վերացման հարցում ՀՀ իշխանությունների կողմից ձեռնարկվող գործությունների և զինծառայողների հոգեբանական աջակցության վերաբերյալ Կազմակերպության հաղորդումներով ներկայացված մտահոգությունները և խնդիրներն իրենց արտացլումն են գտել 07․12․2023թ․ ԵԽ Նախարարների կոմիտեի որոշման մեջ, որտեղ, ի թիվս այլնի, ընդհանուր միջոցառումների մասով Կոմիտեն առաջարկել է ՀՀ իշխանություններին կատարել ներքոնշյալ գործողությունները։* Տրամադրել վիճակագրական տվյալներ վերջին հինգ տարիներին զինված ուժերում ոչ մարտական պայմաններում մահվան դեպքերի քննության մասին։
* Հնարավորինս արագ զարգացնել զինված ուժերում խոշտանգումների, անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի մասին անանուն հաղորդումների մեխանիզմի ստեղծումը և այդ մասին տեղեկացնել Կոմիտեին։ Զեկուցել Կոմիտեին Մարդու իրավունքների ազգային ռազմավարությունից բխող գործողությունների ծրագրի համապատասխան գործողությունների կատարման վերաբերյալ։
* Տեղեկատվություն տրամադրել զինծառայողների նկատմամբ ոտնձգությունների, ինչպես նաև զինվորական ղեկավարության կողմից նրանց նկատմամբ բռնության ենթարկելու և վատ վերաբերմունքի կանխարգելման նպատակային միջոցառումների մասին։
* Քանի որ արդեն իսկ նախապատրաստվում է Ինքնասպանության և ինքնավնասման կանխարգելման ռազմավարության նախագիծը, Կոմիտեին տեղեկացնել ռազմավարությամբ նախատեսված գործողությունների, ընդունման ժամկետների և հետագա իրականացման համար նախատեսված քայլերի մասին, ինչպես նաև տրամադրել տեղեկատվություն զինծառայողներին պատշաճ հոգեբանական գնահատում և աջակցություն ցուցաբերելու ուղղությամբ ձեռնարկված քայլերի մասին։
* Տեղեկատվություն տրամադրել առողջական լուրջ խնդիրներով անձանց զինվորական ծառայության զորակոչելը բացառելու ուղղությամբ ձեռնարկված միջոցների մասին։
Նախարարների կոմիտեի որոշումը՝ https://hcav.am/muradyans-case-12-12-2023/։
ՀՔԱՎ գրասենյակի իրավապաշտպան Նազելի Մովսիսյանը ներկայացրեց ԶՈՒ-ում մահացության դեպքերի վիճակագրությունը 2018 թ. թավշյա հեղափոխությունից առաջ և հետո
* 2012-2017 թթ. ՀՀ և ԼՂՀ զինված ուժերում գրանցվել է զինծառայողների մահվան 418 դեպք(2016թ-ի 4-օրյա պատերազմի զոհերը ներառված չեն)։ ոչ մարտական պայմաններում զինծառայողների մավան դեպքերը կազմում են ընդհանուրի 66 %-ը ՝ 
դեպք։
դեպք։* 2018 – 2023 թթ. ՀՀ և ԼՂՀ զինված ուժերում մահացել է 436 զինծառայող(44-օրյա պատերազմի զոհերը ներառված չեն)։2018 – 2023 թթ. ոչ մարտական պայմաններում զինծառայողների մավան դեպքերը կազմում են ընդհանուրի 
%-ը։
%-ը։
2012 թ-ից մինչև 2018 թ. և դրանից հետո 6 տարիների ընթացքում՝ 2018 – 2023 թթ, զինված ուժերում զինծառայողների մահվան դեպքերի թիվն աճել է 4 %-ով։
Միաժամանակ ոչ մարտական պայմաններում զինծառայողների մահացությունների դեպքերի թիվն աճել է 29 %-ով՝ 276-ից դառնալով 355։
Ինչ վերաբերում է ինքնասպանության և սպանության դեպքերին, ապա նշված ժամանակահատվածներում դրանց թիվը գրեթե նույնն է, 2012 – 2017 թթ՝ 102 դեպք, 2018 – 2023 թթ.՝ 98 դեպք։ Առողջական խնդիրների հետևանքով մահվան դեպքերն ավելացել են 67 %-ով՝ 58-ից աճել են՝ հասնելով 97-ի։ Ավտովթարի հետևանքով մահացության դեպքերի թիվն աճել է 8-ով՝ գրեթե եռակի անգամ (3-ից դարձել է 11):Ընդհանուր 2012 – 2023 թթ արձանագրվել է 854 զինծառայողի մահվան դեպք։
ՀՀ Զինվորական դատախազի տեղակալ Կարեն Հարությունյան ներկայացրեց զինծառայողների մահվան փաստով նախաձեռնված քրեական վարույթների ընթացքը և արդյունավետությունը դեպքերի պատճառների բացահայտման և կանխանգելման համատեքստում։
Յուրաքանչյուր ելույթին հաջորդեց կառուցողական հարցուպատասխան փուլը, որի ընթացքում քննարկվեց Զինված ուժերում մարդու իրավունքների պաշտպանության և խախտումների կանխարգելման ուղղությամբ անհրաժեշտ քայլերը։
