Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ

Ազգային անվտանգության ծառայությունը (ԱԱԾ) որոշել է փոփոխել 1996-ից գործող պետական և ծառայողական գաղտնիքի մասին օրենքը՝ հայտարարելով, որ այն վերանայելու, կատարելագործելու կարիք կա, քանի որ դրա մի շարք դրույթներ չեն համապատասխանում ներկա պահանջներին, ինչպես նաև միջազգային փորձին։

Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքէջում ԱԱԾ-ի հրապարակած հիմնավորումների մեջ նշվում է, որ առաջարկվող փոփոխություններն արվում են՝ Հայաստանի անվտանգության ապահովմանն ուղղված որոշակի բնագավառի տեղեկություններ պետական և ծառայողական գաղտնիքի շարքին դասելու, գաղտնազերծելու և պաշտպանելու, ինչպես նաև պետական և ծառայողական գաղտնիքի հետ կապված այլ կարգավորումներն արդիականացնելու նպատակով։

Իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը «Ազատության» հետ զրույցում շեշտեց՝ առաջին հայացքից օրինագիծը չի տարբերվում գործող օրենքից, ինչը նշանակում է, որ ԱԱԾ-ն չի հրաժարվում բացարձակ գաղտնիության սկզբունքից, և այս դեպքում կարևորը սահմանափակումներն են, ոչ թե հանրության՝ տեղեկացված լինելու շահը։

«Խոսքը վերաբերվում է պառլամենտական արդյունավետ վերահսկողության մասին պետական և ծառայողական գաղտնիք տիրապետող գերատեսչությունների նկատմամբ, որի նպատակն է, որպեսզի գաղտնիության քողի տակ խախտումները և ապօրինությունները կանխվեն, չկա էդ մեխանիզմն էստեղ», - ասաց իրավապաշտպանը։

Սաքունցը ընդգծում է՝ օրինագիծում պետք է մանրամասն ներկայացվի յուրաքանչյուր սահմանափակման անհրաժեշտությունը, ինչը, սակայն, չի արվել։

Ի՞նչ հիմքերով պետք է սահմանափակվի, օրինակ, տեղեկատվության ազատության իրավունքը, օրինագիծը չի անդրադառնում դրան։

«Դեռևս 2014 թվականին ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի մասնակցությամբ իրենք օրենքի մի նախագիծ էին մշակել՝ Հանրային ոլորտի տեղեկատվութան պաշտպանության մասին օրենքի նախագիծ, որում հենց անդրադառնում է տեղեկատվության գաղտնիության սահմանների օրենսդրական սահմանման մասին։ Այսինքն՝ հանրային ոլորտի որ տեղեկատվությունն է ինչ աստիճանի պաշտպանություն ունենալու և այդ պաշտպանության հիմնավորումները։ Այսինքն՝ պետք է հասկանալ երկու մոտեցումների էական տարբերությունը։ Այսինքն՝ պետք է տեղեկատվության բնագավառի կառավարմանը մոտենալ ոչ թե հենց սահմանափակումների սահմանման տեսակետից, այլ տեղեկատվության մատչելիության սկզբունքի տեսակետից», - ասաց Սաքունցը։

ԱԱԾ հրապարակած նախագծում հստակեցվել են գաղտնիության աստիճանի, գաղտնի տեղեկություններին առնչվող թույլտվության, գաղտնի տեղեկությունների պաշտպանության միջոցների, գաղտնիության դրոշմագրի և այլ հասկացությունների սահմանումները:

Նշվում է, որ հստակեցվել է նաև տեղեկությունները պետական և ծառայողական գաղտնիքի շարքին դասելու և դրանց պաշտպանության բնագավառում Կառավարության լիազորությունների շրջանակը, ինչպես նաև նախատեսվել են գաղտնի տեղեկատվությանն առնչվող մի շարք այլ փոփոխություններ։