Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor

Sorry, this entry is only available in Armenian. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Ինչպես հայտնի է, օրերս եւս 15 հայ ռազմագերիներ վերադարձան Հայաստան: Հայկական կողմը որպես բարի կամքի դրսևորում Ադրբեջանին է փոխանցել Ֆիզուլիի ու Զանգելանի շրջանների ականապատ դաշտերի քարտեզներ:

Մինչ այդ վերադարձած 15 այլ ռազմագերիների համար Ադրբեջանին էին հանձնվել Աղդամի շրջանի ականապատման քարտեզները:

Այսօր առնչությամբ Aravot.am-ի հետ զրույցում հարցին՝ շատերն այստեղ խնդիր են տեսնում, քանի որ մեր գերիների վերադարձը տեղի է ունենում գործարքով, հարցեր են առաջանում ինչքանո՞վ է սա համարժեք գործարք Հայաստանի համար՝ իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը պատասխանեց. «Ամեն ջանք պետք է գործադրել՝ մինչեւ վերջին ռազմագերուն ազատելու ուղղությամբ, ամե՛ն ջանք: Չգիտեմ, խնդրելով է, պահանջելով է, դիվանագիտական խողովակներով է եւ այլն: Այստեղ որեւէ հակադարձում ուղղակի անիմաստ է եւ այստեղ ուշադրություն դարձնել նման հակադարձումների իմաստ չունի: Բայց ուզում եմ հիշեցնել, որ Իսրայելը մի զինվորի համար մի քանի հարյուր հոգու, որոնք որպես ահաբեկիչներ գտնվում էին իր բանտերում, ազատ արձակեց, սա՛ է պետության պատասխանատվության ցուցանիշը: Պարզ չի՞, որ այդ մարդկանց, որոնց ազատ է արձակել ու որոնց մեղադրում էր ահաբեկչական գործողությունների մեջ եւ իրապես այդ գործողություններն անում էին, վտանգում էին իր քաղաքացիների եւ պետության անվտանգությունը, նրանք, ազատության մեջ հայտնվելով, իրենցից վտանգ էին չէ՞ ներկայացնելու: Բայց ինքը գիտակցաբար գնաց այդ քայլին՝ իր մեկ զինվորին ազատելու համար: Եվ հիմա պետք է այո՛, ամեն ջանք գործադրվի հայ ռազմագերիների համար:

Խնդիրը այն մեխանիզմի մեջ է, որը եռակողմ համաձայնագրով արձանագրված է: Սրա մեջ է խնդիրը, ինքը արդյունավետ չի, չի երաշխավորել անվերապահ իրագործումը՝ բոլորը բոլորի դիմաց ռազմագերիների ազատում: Իհարկե, Իսրայելը նման իրավիճակում չի եղել ու չի վերցրել պարտավորություն այլ երկրների առջեւ, որոնք կարող էին կաշկանդել իր գործողությունները որոշումներ կայացնելու տեսակետից: Մենք սրանով իշխանություններին քննադատում ենք եւ բազմիցս պահանջ ենք ներկայացրել, որ պետք է այդ եռակողմ համաձայնագրի փակուղուց դուրս գալ, որովհետեւ ինքը ոչ թե նպաստում է խնդիրներ լուծելուն, այլ՝ խնդիրներ է առաջացնում: Եթե եռակողմ հայտարարության մեջ չի գրված, որ գերիները պետք է վերադարձվեն ականապատման քարտեզների դիմաց, բայց հիմա արվում է, այդ դեպքում ո՞ւմ է պետք է այդ համաձայնագիրը: Հայկական կողմը կարող է ուղղակի բանակցություններ վարի ադրբեջանական կողմի հետ եւ նույն գործարքն առանց եռակողմ համաձայնագրի իրականացնի: Այսինքն, այդտեղ միջնորդի նշանակությունը կամ դերը արդեն դառնում է անիմաստ: Միջնորդը եռակողմ համաձայնագրի այսպես կոչված կնքահայրը, ինքը պատասխանատվություն է չէ՞ վերցրել, ինքն էլ է ստորագրել, բայց բանից պարզվում է՝ իր ստորագրությունը գրոշի արժեք չունի: Գործում է մեկ այլ մեխանիզմ, որը եռակողմ համաձայնագրով արձանագրված չէ»:

Հարցին՝ այդ քարտեզների տրամադրումը մեր երկրի անվտանգության հարցում խնդիրներ չի՞ ստեղծի՝ Արթուր Սաքունցը պատասխանեց. «Ես ռիսկ տեսնում եմ իհարկե, մենք միշտ ենք ռիսկ տեսել: Ժամանակին մենք այդ հարցը բարձրացրել ենք: ՀՀ իշխանությունների կողմից ՀՀ տարածքում ռուսական բազայի նկատմամբ մշտադիտարկմամբ վերահսկողության որեւէ մեխանիզմ չկա: Սա ինստիտուցիոնալ խնդիր է: Ի դեպ, այդ պայմանագրերը կնքվել են մինչ հեղափոխությունը: Սա ի գիտություն այն մարդկանց, որոնք շարունակում են պնդել, որ ՀՀ անվտանգության միակ երաշխավորը ռուսական կողմն է: Արդյունավետությունը խիստ կասկածելի է մի անվտանգության երաշխավորի, որի ռուսական ներկայության հանդեպ ՀՀ-ն չունի վերահսկողության եւ մշտադիտարկման արդյունավետ մեխանիզմ: Եթե նույն տրամաբանությամբ շարունակեն լիազորել այդ նույն ուժերին նույն մեխանիզմով սահմանային անվտանգությունը՝ ինքը ռիսկ է: Հրատապ տեսակետից թվում է` խնդիր է լուծում, բայց երկարաժամկետ առումով նույն մտահոգությունները, որոնք կային 102-րդ բազայի հետ կապված, մնում են, նաեւ ընդլայնվում աշխարհագրական տեսակետից: Առավել եւս, որ այդ անվտանգության համակարգը բանկրոտի ենթարկվեց այս պատերազմի ժամանակ՝ հակաօդային պաշտպանություն, միացյալ զինված ուժեր, ՀԱՊԿ եւ այլն, ոչ մեկը որեւէ արդյունք դե ֆակտո չտվեց, երաշխիք չհանդիսացավ անվտանգության տեսակետից: Խնդրի լուծման միակ միջազգային կառույցը՝ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը դե ֆակտո լուսանցքում հայտնվեց: Արձանագրում ենք, որ միջազգային համագործակցության սահմանափակումը, միջազգային իրավունքի ոչնչացումը վտանգում է ՀՀ-ի, Արցախի եւ նրանց քաղաքացիների անվտանգությունը»:

Սաքունցը հույս հայտնեց, որ ՀՀ-ԵՄ ակտիվ համագործակցության արդյունքում մեր երկրում կյանքի որակը, ներքին կառավարման արդյունավետությունը կբարձրանա, որովհետեւ բոլոր զարգացումներին խոչընդոտում է այն համակարգը, որին անդամագրված է Հայաստանը:

Դիտարկմանը, որ հիմա խորհրդարանում 3 «պրոռուսական» ուժեր են, նրանք երեքն էլ խոսում են ՌԴ-ի հետ հարաբերությունները խորացնելու մասին՝ Սաքունցը չհամաձայնեց. «Կա խորհրդարանական մեծամասնություն ու վերջ»: Այն, որ մեծամասնությունը նորից նույն գիծն է առաջ տանում Սաքունցը պատասխանեց. «Կասկածում եմ: Այդպես է թվում: Ես համաձայն չեմ այն գործողությունների կամ այն դիրքորոշումների հետ, որ մեծամասնությունը հիմա ցույց է տալիս՝ շարունակելով մնալ ԵԱՏՄ-ի, ՀԱՊԿ-ի մեջ եւ երկկողմ ռազմավարական դաշնակցության հարաբերություններում, բայց խնդիրը կայանում է նրանում, որ այն երկու այսպես կոչված ուժերը, որոնք չեն էլ թաքցրել իրենց նվիրվածությունը, կամ կոնցեպտը, որ միակ երաշխավորը Կադիրովն է կամ Պուտինը, ես նման դիրքորոշումներ կամ ուղերձներ մեծամասնության կողմից չեմ լսել»:

aravot.am