Տեղեկանք՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից ՀՀ-ի դեմ կայացրած վճիռների մասին՝ ըստ խախտումների տարեթվերի և խախտված իրավունքների

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը ներկայացնում է Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների մասին Եվրոպական կոնվենցիայի (Կոնվենցիա) վավերացումից (26.04․2002թ․) մինչև 2021 թ ․  հունիսի 1-ը ընկած ժամանակահատվածում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի՝ (ՄԻԵԴ) Հայաստանի Հանրապետության դեմ կայացրած վճիռների ուսումնասիրություն։

Նշված ժամանակահատվածում ՄԻԵԴ-ը ՀՀ դեմ կայացրել է 141 վճիռներ, որից 131 վճիռներով  արձանագրվել են մարդու իրավունքի խախտումներ,  թվով 5 վճիռներով ՄԻԵԴ-ի կողմից խախտում չի արձանագրվել, 5 վճիռները վերաբերում են փոխհատուցման հարցերին։

Կայացված վճիռներով արձանագրվել է Կոնվենցիայի․

• 2-րդ (կյանքի իրավունք), 

• 3-րդ (խոշտանգումների արգելքի կամ խոշտանգումներից զերծ մնալու իրավունք), 

• 5-րդ (ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունք), 

• 6-րդ (արդար դատաքննության իրավունք), 

• 8-րդ (անձնական և ընտանեկան կյանքը հարգելու իրավունք), 

• 9-րդ (մտքի, խղճի և կրոնի ազատության իրավունք), 

• 10-րդ (արտահայտվելու ազատության իրավունք),  

• 11-րդ ( հավաքների և միավորման ազատության իրավունք), 

• 13-րդ (իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունք), 

• 14-րդ (խտրականության արգելում), 

• Կոնվենցիայի կից թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդված (սեփականության պաշտպանության),

• Կոնվենցիայի կից թիվ 1 արձանագրության 3-րդ հոդված (ազատ ընտրությունների իրավունք), 

• Կոնվենցիայի  7-րդ արձանագրության 2-րդ հոդված (քրեական գործերով գանգատարկման իրավունք) և 

• Կոնվենցիայի 7-րդ արձանագրության 3-րդ հոդվածի (փոխհատուցումը սխալ դատապարտման դեպքում) խախտումներ։

Մինչև 2008 թվականի ապրիլ ամիսը տեղի ունեցած մարդու իրավունքների խախտումների դեպքերով  ՄԻԵԴ-ը կայացրել է խախտում արձանագրող թվով  99 վճիռներ, որոնցով 

• 7 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածի (կյանքի իրավունք) խախտում,

• 14 վճիռներով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի (խոշտանգումների արգելքի կամ խոշտանգումներից զերծ մնալու իրավունք)  խախտում,

• 23 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի (ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունք) խախտում,

• 43 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի (արդար դատաքննության իրավունք) խախտում,

• 2 վճռով արձանագրվել է 8-րդ հոդվածի  (անձնական և ընտանեկան կյանքը հարգելու իրավունք) խախտում ,

• 3 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 9-րդ հոդվածի (մտքի, խղճի և կրոնի ազատության իրավունք) խախտում (նշվածներից 1-ով Մեծ պալատը վերանայել է վճիռը՝ արձանագրելով, որ 9-րդ հոդվածի խախտում առկա չէ),

• 1 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի (արտահայտվելու ազատության իրավունք) խախտում, 

• 13 վճռով արձանագրվել է 11-րդ հոդվածի (հավաքների և միավորման ազատության իրավունք)  խախտում,

• 8 վճռով Կոնվենցիայի 13-րդ հոդվածի (իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունք) խախտում, 

• 1 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 14-րդ հոդվածի  (խտրականության արգելում) խախտում։

• 1 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիային կից 7-րդ արձանագրության 3-րդ հոդվածի (փոխհատուցումը սխալ դատապարտման դեպքում) խախտում, 

• 18 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիային կից թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածի (սեփականության պաշտպանության) խախտում,

• 6 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիային կից 7-րդ արձանագրության 2-րդ հոդվածի (քրեական գործերով գանգատարկման իրավունք) խախտում,

• 1 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիային կից 1-ին արձանագրության 3-րդ հոդվածի (ազատ ընտրությունների իրավունք) խախտում։

2008 թվականի մայիս ամսից մինչև 2012 թվականը ներառյալ մարդու իրավունքների խախտումների տեղի ունեցած դեպքերով ՄԻԵԴ-ը կայացրել է  խախտում արձանագրող թվով 31 վճիռներ, որոնցով․

• 1 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի (խոշտանգումների արգելքի կամ խոշտանգումներից զերծ մնալու իրավունք) խախտում,

• 3 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի (ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունք) խախտում,

• 12 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի (արդար դատաքննության իրավունք) խախտում,

• 2 վճռով արձանագրվել է 8-րդ հոդվածի (անձնական և ընտանեկան կյանքը հարգելու իրավունք) խախտում,

• 2 վճռով արձանագրվել է 9-րդ հոդվածի (մտքի, խղճի և կրոնի ազատության իրավունք) խախտում,

• 2 վճռով արձանագրվել է 10-րդ հոդվածի (արտահայտվելու ազատության իրավունք) խախտում,

• 1 վճռով արձանագրվել է 11-րդ հոդվածի (հավաքների և միավորման ազատության իրավունք) խախտում,

• 2 վճռով արձանագրվել է 13-րդ հոդվածի (իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունք) խախտում,

• 15 վճռով արձանագրվել է Կոնվենցիային կից 1-ին արձանագրության 1-ին հոդվածի (սեփականության պաշտպանության) խախտում։

2016 թվականին մարդու իրավունքների խախտումների տեղի ունեցած դեպքով կայացված վճռով ՄԻԵԴ-ը կայացրել է 1 վճիռ, որով արձանագրել է 6-րդ հոդվածի (արդար դատաքննության իրավունք) խախտում։

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի՝ ՀՀ-ի դեմ կայացված վճիռների ամփոփ նկարագիրը՝ ԱՅՍՏԵՂ

[:]