Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor

Sorry, this entry is only available in Armenian. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Փետրվարի սկզբին Հայաստանի սահմանին ձերբակալված և կալանավորված բելառուսցի 24-ամյա երիտասարդը քաղաքական ապաստան է հայցում Երևանից։ Ծրագրավորող Մաքսիմ Վաիտկիավիչուսը հետախուզվում է զինվորական ծառայությունից խուսափելու համար։

«Դատարանը առանց անդրադառնալու մանրամասն հիմքերին, հիմքերի գնահատմանը և այլն, կայացրել է որոշում այն հիմնավորմամբ, որ անձն այլ երկրում ունի հետախուզում ու այդ իսկ նպատակով մինչև արտահանձնման մասին միջնորդություն ստանալը պետք է անձը մնա անազատության մեջ», - ասաց փաստաբան Անի Չատինյանը:

Երիտասարդը Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի փաստաբան Անի Չատինյանին պատմել է, որ 2020-ին հայրենիքում մասնակցել է հակակառավարական ցույցերին, աջակցել երկրի նախագահի՝ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի վիճահարույց վերընտրությունից հետո սկսված պայքարին ու 14 օրով ձերբակալվել, բանտում խոշտանգվել։

Բելառուսում խոշտանգումների, անմարդկային պայմաններով բանտախցի մասին պատմել է նաև Տավուշի մարզի դատարանում։ Օրինակ, որ 10 հոգանոց խցում տեղավորել էին 100-ից ավելի մարդու, որոնք անգամ քնելու տեղ չունեին։ Բայց հայաստանյան դատարանն, ըստ փաստաբանի, անտեսել է այս ամենն ու կալանավորելու որոշում կայացրել։

«Եվրոպական դատարանի որոշումներով, Խոշտանգումների կանխարգելման կոմիտեի կողմից հրապարակված զեկույցներով և այլն, այդ թույլատրելիի սահմանի մեջ չի, որովհետև 4 քառակուսի մետր է յուրաքանչյուր անազատության ենթարկված անձի համար նախատեսված տարածքը, դրանից անհամեմատ փոքր տարածք է եղել», - նշեց Անի Չատինյանը:

Սա վերջին շրջանում առաջին դեպքը չէ, երբ Հայաստանում կալանավորում են Բելառուսի հետախուզվող քաղաքացու։ Շաբաթներ առաջ քաղաքական ապաստան էր խնդրել 24-ամյա Յարոսլավ Նովիկովը, ով ևս հետապնդումների մասին էր պատմել։ Նա ևս բանտում է, սպասում է իր դիմումի պատասխանին։

Մինչդեռ փաստաբանները պնդում են՝ դատարանները կարող են բելառուսցի երիտասարդներին թողնել ազատության մեջ, նրանք, միևնույն է, չեն կարող լքել Հայաստանը արգելանքի պատճառով։

«Երկրից դուրս գալու տարբերակ չունի, թաքնվելու և այլնի հնարավորություն չկա օտար երկրում, հետևաբար, լիիրավ անձը իրականում հնարավորություն ուներ անազատության մեջ չլինելով սպասել որոշակի գործընթացների, ոչ թե սպասել որոշակի գործընթացների, այլ իրականացնել իր իրավունքների պաշտպանությունը», - ասաց Անի Չատինյանը:

Գլխավոր դատախազությունից միայն փոխանցում են՝ ստացել են արտահանձնման միջնորդությունը, այն կքննարկվի միջազգային պայմանագրերի և Հայաստանի օրենսդրության պահպանմամբ: Այլ մանրամասներ դատախազությունը դեռ չի հաղորդում։

Բելառուսից փախած Վաիտկիավիչուսը տևական ժամանակ է՝ Վրաստանում էր բնակվում, աշխատում և Երևան պարզապես համերգի էր եկել։ Իրավապաշտպանը պնդում է՝ Բելառուսի իրավապահները հարուցված քրեական գործը որպես պատրվակ են օգտագործում՝ ընդդիմադիր հայացքներ ունեցող երիտասարդին պատժելու համար, հետևաբար դատախազությունը չպետք է արտահանձնի նրան Բելառուս։

«Եթե հանկարծ Հայաստանի Հանրապետությունը որոշի արտահանձնել Վաիտկիավիչուսին կամ մյուսներին, ինքն ուղղակի մասնակիցը կդառնա Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայով երաշխավորված 3-րդ հոդվածի խախտմանը, քանի որ արդեն իսկ կան առավել հստակ հիմնավորումներն ու պնդումներն այն մասին, որ անձն իրոք փախել է բռնություններինց, անձի նկատմամբ տվյալ երկրի բանտում արդեն իսկ տեղի է ունեցել այս ամեն ինչը ու սա անտեսել ու արտահանձնել ուղղակի անթույլատրելի է», - ընդգծեց փաստաբանը:

Իրավապաշտպան կազմակերպության փաստաբանի խոսքով՝ իրենց տվյալներով, հայաստանյան բանտերում 3 բելառուսցի կալանավոր կա։ Քրեակատարողական ծառայությունից նրանց մասին տվյալներ դեռ չեն փոխանցում։