Անկախ դիտորդ դաշինքի հայտարարությունը սահմանադրական հանրաքվեին ազգային փոքրամասնությունների մասնակցության մասին

ԵԱՀԽ (1994-ից ԵԱՀԿ) Մարդկային ուղղությանը նվիրված համաժողովի` Կոպենհագենի հանդիպման փաստաթղթի հոդված 34-ը սահմանում է, որ ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները պիտի հնարավորություն ունենան պետական մարմինների հետ հարաբերություններում օգտագործել իրենց մայրենի լեզուն։

Կոպենհագենյան փաստաթղթի տարընթերցումներից խուսափելու համար նշենք, որ ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի կողմից պատրաստված ձեռնարկը մեկնաբանում է 34-րդ հոդվածով սահմանված պարտավորությունները, որպես ազգային փոքրամասնությունների բնակության տարածքներում ընտրական գործընթացների վերաբերյալ տեղեկատվության և նյութերի տարածումը նրանց լեզուներով։ Նույնը խորհուրդ է տալիս նաև Վենետիկի հանձնաժողովը՝ առաջարկելով ամբողջ անհրաժեշտ տեղեկատվությունը ունենալ ինչպես երկրի պաշտոնական լեզվով, այնպես էլ ազգային փոքրամասնությունների լեզուներով։

Նշենք նաև, որ Հայաստանը վավերացրել է ԵԽ ազգային փոքրամասնությունների կամ Տարածաշրջանային լեզուների եվրոպական խարտիան, որով պարտավորվել է քայլեր ձեռնարկել եզդիերենի, քրդերենի, ասորերենի, հունարենի, ռուսերենի պահպանության համար:

Ապրիլի 5-ի սահմանադրական հանրաքվեի շրջանակում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների առջև դրված հարցը պետք է հասանելի լինի ՀՀ քաղաքացի ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներին իրենց մայրենի լեզվով։

Վերոնշյալից ելնելով Անկախ դիտորդ դաշինքը գտնում է, որ

✅ընտրական գործընթացներին ազգային փոքրամասնությունների հավասար մասնակցությունը չապահովելը խնդրահարույց է և տեղ չի կարող ունենալ Հայաստանի Հանրապետությունում,
✅ապագա ընտրական գործընթացների ընթացքում ազգային փոքրամասնությունների հավասար մասնակցության հարցը պիտի դառնա մասնագիտական և լայն հասարակական քննարկումների առարկա,
✅պետք է մշակվեն մեխանիզմներ՝ ազգային փոքրամասնությունների լեզուներով քվեաթերթիկների ապահովման, առանց վտանգելու քվեարկության գաղտնիությունը:

Որպես հրատապ և մասնակի միջոց, սահմանադրական հանրաքվեին ընդառաջ, Անկախ դիտորդ դաշինքը Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովին առաջարկում է Ընտրական օրենսգրքի հոդված 65-ի 8 մասի համապատասխան ապահովել Սահմանադրության փոփոխվող հոդվածների տեքստի և քվեաթերթիկի նմուշի ազգային փոքրամասնությունների լեզուներով թարգմանված տարբերակների առկայությունը տեղամասային կենտրոններում։