Ապահովել իր ընտրած փաստաբանի հասանելիությունը՝ ազատությունից զրկվելուց անմիջապես հետո, փաստաբան տրամադրել նաև խոցելի խմբերի թվին պատկանող վկաներին ու տուժողներին

Քրեական դատավարության օրենսգրքի նախագծի վերաբերյալ ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի կարծիքն ու առաջարկությունները

 

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակը ներկայացնում է կարծիք՝ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի նախագծի վերաբերյալ։

 

Նախագիծը հանրային քննարկման է դրվել 2019 թ․ նոյեմբերի 8-ին։

 

ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակը վերլուծել է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի նախագծի դրույթների համապատասխանությունը մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային չափանիշներին և առաջարկներ ներկայացրել փաստաբանի մատչելիության իրավունքի, մեղադրյալի, վկայի, տուժողի իրավունքների, ինչպես նաև անձնական անձեռնմխելիության երաշխիքների ապահովման վերաբերյալ։

 

Նախագծի վերաբերյալ ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի կարծիքը կներկայացվի ՀՀ արդարադատության նախարարություն և ՀՀ Ազգային ժողով։

 

Առաջարկվել է նախագծում ամրագրել, որ ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքն անխախտելի է, և որ անձին կալանավորելը, կալանքի ժամկետը երկարացնելը, բժշկական հաստատությունում հարկադրաբար տեղավորելը թույլատրվում է միայն դատարանի որոշմամբ։

 

Ինչպես նաև առաջարկվել է ամրագրել, որ ազատությունից զրկելու դեպքում անձին, բացի ազատությունից զրկելու պատճառների և մեղադրվելու դեպքում՝ մեղադրանքի մասին տեղեկացնելուց, դա արվի ընտրված պաշտպանի կամ փաստաբանի ներկայությամբ։ Իսկ անգործունակ ճանաչված անձանց և անչափահասներին քննչական և դատավարական գործողությունների մասնակցելու դեպքում պարտադիր մասնակից դարձնել նրանց օրինական ներկայացուցիչներին։

 

ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակն առաջարկել է խոցելի խմբերի թվին պատկանող վկաների և տուժողների համար ևս սահմանել պետության կողմից իրավական աջակցություն տրամադրելը՝ քննչական մարմնի վրա դնելով փաստաբան ներգրավելու պարտականություն։ Ինչպես նաև նախագծում կանոնակարգումներ նախատեսել իր ընտրած փաստաբանի միջոցով պետական միջոցների հաշվին իրավաբանական օգնություն և պաշտպանություն ստանալու մասին։

 

Առաջարկվել է մեղադրյալի համար նախատեսված բոլոր վերաբերելի իրավունքները և պարտականությունները ձեռքբերելն ու վարույթին պաշտպանի մասնակցությունը պարտադիր դարձնել ոչ թե նախագծով առաջարկվող՝ ձերբակալված անձին ազատությունից փաստացի զրկելուց հետո 6 ժամը լրանալու պահից, այլ անմիջապես հետո՝ համաձայն ՄԻԵԴ-ի նախադեպային որոշումների։ 

 

Ձերբակալված անձի իրավունքների մեջ ներառել նաև փաստաբանի հետ հաղորդակցվելու իրավունքը։

 

Փոփոխություններ են առաջարկվել նաև փորձագիտական եզրակացության, Վճռաբեկ դատարանի մատչելիության, քրեական վարույթների միացման ու անջատման, ընթերակաների ներգրավման, համեմատական հետազոտություններ անցկացնելու վերաբերյալ դրույթների, ինչպես նաև վարույթի շրջանակում անձի նկատմամբ բռնություն կիրառելն ու անօրինական գործողությունների միջոցով տեղեկություններ ստանալն արգելող դրույթների մասով։ Առաջարկներ են ներկայացվել նաև օրենքի նախագծում օգտագործված խտրական եզրույթները փոխարինելու մասին։

 

Ամբողջական փաստաթուղթը՝ ԱՅՍՏԵՂ

The opinion and recommendations of HCA Vanadzor on draft Criminal Procedure Code

 

Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor presents the opinion on the RA draft Criminal Procedure Code.

 

The draft was placed for public discussion on November 8, 2019.

 

HCA Vanadzor analyzed the compliance of the RA draft Criminal Procedure Code provisions with international standards of human rights protection and presented recommendations on securing safeguards of personal inviolability, the rights of the victim, the witness, the accused and the right of access to a lawyer. 

 

The opinion of HCA Vanadzor on the draft will be presented to the RA Ministry of Justice and RA National Assembly. 

 

It was recommended to enshrine in the draft that the right to freedom and personal inviolability is indeafisible and that arresting a person, extending the timeframe of the arrest and involuntary placement in a medical institution is only allowed by a court’s decision. 

 

It was also recommended to enshrine that in case of depriving a person of liberty, informing him/her about the reasons for the deprivation of liberty and, in case of being accussed, informing him/her about the accusation should be done in the presence of a selected defender or lawyer. And in case persons recognized incapable or minors take part in investigative or procedural actions, their legal representatives should necessarily be involved.  

 

HCA Vanadzor recommended setting the provision of legal support by the state for witnesses and victims of vulnerable groups by imposing on the investigative body the obligation to involve a lawyer. Also, the recommendations included envisaging regulations on getting legal aid and protection by the selected lawyer with the funding of the state.

 

It was recommended to make the acquisition of all the rights and obligations envisaged for the accused and the participation of the defender in the proceedings not upon the sixth hour of factually depriving a person of liberty, as set by the draft, but rather, right after it, according to the case law of the European Court of Human Rights. 

 

Include the right to communicate with the lawyer in the rights of arrested persons. 

 

Changes were recommended also on expertise conclusion, accessibility of Cassation Court, merging and separation of criminal proceedings, involvement of witnesses, provisions on conducting comparative analysis, as well as provisions prohibiting use of violence or getting information through unlawful actions in the frame of the proceedings. Recommendations were also made on replacing certain discriminatory terms used in the draft law. 

 

The full document is available HERE (in Armenian)

[:]