ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունն ապօրինի և անհիմն քրեական գործով հաշվեհարդար է տեսնում Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ

Քրեական գործի հիմքում եղած զրույցի հատվածները բովանդակային և տրամաբանական էական խախտումներով են ներկայացված, դիտավորությամբ չափազանցված, բացասական երանգ հաղորդած։ Քննիչը ընտրողաբար է հարցաքննություններ իրականացրել, զրույցում վկայակոչված փաստերին ծանոթանալու փոխարեն՝ առաջնորդվել է սեփական անհիմն դատողություններով։

 

Հայաստանում ապրող եզդիների իրավունքների խատումները բարձրաձայնելու համար եզդի իրավապաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ ՀՀ ազգային անվտանգության ծառայությունը 2020 թ․ հոկտեմբերի 3-ին հարուցել էր քրեական գործ՝ ազգային թշնամանք հրահրելու հիմքով։

 

Հուլիսի 29-ին ԱԱԾ-ը հայտարարել  է, որ քրեական գործի նախաքննությունն ավարտել է, և նշել է, որ քննության ընթացքում ձեռք է բերվել «ապացույցների բավարար համակցություն», որ Սաշիկ Սուլթանյանը եզդիների և հայերի միջև ազգային թշնամանք հարուցելուն ուղղված գործողություններ է կատարել։

 

Հիշեցնենք՝ քրեական գործի հիմքում  2020 թվականի հունիսին Սաշիկ Սուլթանյանի զրույցն է՝ yezidinews.com լրատվամիջոցի հետ։ Զրույցի ընթացքում նա բարձրաձայնում է Հայաստանում ապրող եզդիների խնդիրների մասին և մտահոգություն հայտնում, որ չնայած ներդրված ջանքերին՝ այնուամենայնիվ որոշ խնդիրներ դեռևս լուծված չեն։

 

Եզդիերենով այս զրույցը ոչ ճշգրիտ թարգմանության ու բովանդակության խեղաթյուրման արդյունքում դարձել է շահարկումների առիթ, ավելին՝ հարուցվել է քրեական գործ։ Սա, թերևս, Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ տարիներ շարունակ տեղի ունեցող հետապնդումների տրամաբանական շարունակությունն է։ Ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները պաշտպանելու, նրանց խնդիրները բարձրաձայնելու համար Սաշիկ Սուլթանյանը բազմիցս թիրախավորվել է։ Նրա նկատմամբ ապօրինի հետապնդումն սկսվել է ավելի վաղ՝ դեռևս 2020-ի ապրիլից, երբ առանց քրեական գործի շրջանակում որևէ կարգավիճակի, Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ ձեռնարկվել են օպերատիվ հետախուզական միջոցառումներ՝ վերացական հիմնավորումներով։

 

Ինչ վերաբերում է այս քրեական գործին, ապա այն բացահայտ կողմնակալ և ուղղորդված է և նպատակ ունի խոչընդոտելու Սաշիկ Սուլթանյանի իրավապաշտպան գործունեությունը։ Սաշիկ Սուլթանյանի իրավունքների պաշտպանությունն ստանձնած ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբաններ Արայիկ Զալյանն ու Սամսոն Գալստյանը գործի նախաքննության ընթացքում բաձրաձայնել են դրա մասին, ներկայացրել միջնորդություններ, սակայն ինչպես տեսնում ենք՝ դրանք անտեսվել են։

 

Այն, ինչը ԱԱԾ քննիչները որակում են ազգամիջյան թշնամանքի հարուցում, պարզապես իրավապաշտպան գործունեության մի մաս է․ վերհանել խնդիրները, բարձրաձայնել դրանց մասին և ներկայացնել լուծման առաջարկներ, ինչը և արել է Ս․ Սուլթանյանը։ Ընդ որում՝ նրա մատնանշած խնդիրները, խտրականության դրսևորումները բացառապես ներկայացված են ՀՀ ստանձնած միջազգային պարտավորությունների համատեքստում և առավել ևս ազգամիջյան թշնամանք հարուցելու դիտավորություն չեն կարող ունենալ։ Ավելին՝ իր գործունեության ողջ ընթացքում նա մշտապես հանդես է եկել հայ և եզդի ժողովուրդների բարեկամության դիրքերից, իր գործունեությամբ նպաստել դրա ամրապնդմանը։

 

Ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների խախտումների մասին շատերն են ահազանգում, այդ թվում՝ միջազգային կառույցները, սակայն քրեական գործ հարուցվում է Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ։ Ավելին՝ մատնանշած խնդիրները մտացածին չեն, այլ հիմնված են հստակ հետազոտությունների, մարդկային պատմությունների վրա, սակայն չգիտես ինչու, նախաքննությունն իրականացնող քննիչներն առաջնորդվել են այն տեղեկատվությամբ, որը կարող էր ամրապնդել իրենց դիրքորոշումները։ Իսկ հետազոտությունները, տուժած մարդկանց պատմությունները դուրս են մնացել քննիչների տեսադաշտից, դա այն դեպքում, երբ դրանք բոլորը եղել են քննիչների տրամադրության տակ, ներառյալ՝ առգրավված համակարգչում։

 

Հետաքրքիր է, որ ԱԱԾ-ը իր հայտարարության մեջ նշում է, թե «վերջինս, տեղեկացված և համոզված լինելով», որ եզդիների իրավունքները Հայաստանում պաշտպանված են, արել է այդ հայտարարությունները։ Թե որ աղբյուրներն են հիմք ընդունել այս հայտարարությունն անելիս, պարզ չէ։ Ընդհակառակը՝ Հայաստանում ապրող եզդիների իրավունքների խախտումների մասին ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների խախտումների համատեքստում բազմիցս ահազանգել են միջազգային կառույցները, այդ թվում՝ Եվրոպայի խորհրդի մոնիթորինգային մարմինները։

 

ԱԱԾ քննիչը համացանցում պարզ փնտրում անելով անգամ կարող էր ծանոթանալ այդ նյութերին, բայց դրա փոխարեն նախընտրել է սեփական անհիմն եզրակացություններն անել՝ ամեն գնով արդարացնելով իրենց գործողությունները։ Ավելին՝ հարցաքննության չեն հրավիրվել այն անձինք, որոնց իրավունքների խախտումների մասին ահազանգել է Սաշիկ Սուլթանյանը՝ մասնավոր դեպքերի մասին խոսելիս։

 

Զրույցի առանձին հատվածներ քրեական գործի նյութերում վերաձևակերպված են այնպես, որ դրանցով հնարավոր լինի հիմնավորել ընտրված մեղադրանքը։ Վկայակոչված հատվածները բովանդակային և տրամաբանական էական խախտումներով են ներկայացված, դիտավորությամբ չափազանցված, բացասական երանգ հաղորդած։

 

Անզեն աչքով անգամ նկատելի է, որ ԱԱԾ քննիչը Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ դիտավորություն է ունեցել, կատարել է ուղղորդված գործողություններ և կարծես այս զրույցը հարմար առիթ է եղել Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ հաշվեհարդար տեսնելու։

 

ՀՔԱՎ փաստաբանները հուլիսի 26-ի միջնորդությամբ կրկին պահանջել են կարճել այս ակնհայտ շինծու քրեական գործի վարույթը կամ առնվազն հարցաքննել Հայաստանում ապրող այն եզդիներին, որոնք հրապարակայնորեն բարձրաձայնել են խտրականության ենթարկվելու, իրենց իրավունքների խախտումների մասին, ինչպես նաև լիցենզավորված թարգմանչի ներգրավմամբ ունենալ զրույցի պատշաճ թարգմանությունը, որը ճշգրտորեն կփոխանցի զրույցի բովանդակությունը։

 

Վերահաստատում ենք, որ այս քրեական գործը ուղղորդված է և նպատակ ունի լռեցնելու ազգային փոքրամասնությունների խնդիրների մասին բարձրաձայնող իրավապաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանի ձայնը։ ՀՔԱՎ-ը, իր սկզբունքներին հավատարիմ, շարունակելու է նպաստել ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների պաշտպանությանն ու իրավապաշտպանության ինստիտուտի ձևավորմանը և հետամուտ է լինելու այս ակնհայտ ապօրինի քրեական հետապնդման դադարեցմանը։

Parts of the conversation – which is the basis for the criminal case – are presented in a bad light with substantive and logical distortions and deliberate exaggerations. The investigator selectively conducted interrogations and was guided by his own ungrounded judgments instead of familiarizing himself with the facts invoked in the conversation. 

 

On 3 October 2020, the RA National Security Service instituted a criminal case – on the basis of inciting national enmity – against Yazidi Sashik Sultanyan for speaking up about violations of the rights of Yazidis living in Armenia.

 

On July 29, the NSS announced that the preliminary investigation of the case was completed and noted that during the investigation, “sufficient combination of evidence” was obtained showing that Sashik Sutanyan did actions aimed at inciting national enmity between Yazidis and Armenians. 

 

Let us remind that the criminal case is based on Sashik Sultanyan’s conversation held with yezidinews.com news medium in June 2020. During the conversation, he talked about problems of the Yazidis residing in Armenia and expressed his concern that despite the efforts made, some problems were still unresolved. 

 

The conversation in the Yazidi language became a source of speculations as a result of incorrect translation and distortion of the content. Moreover, a criminal case was initiated. This is, perhaps, the logical continuation of persecutions held against Sashik Sultanyan for years on end. Sashik Sultanyan has been targeted, for many times, for protecting the rights of national minorities and raising their problems. Illegal persecution was launched against him sooner, i.e., in April 2020, when, without any status in the frame of a criminal case, operative-intelligence measures were taken against him with abstract justifications. 

 

With regard to the criminal case, it is explicitly biased and directed and aims to obstruct Sashik Sultanyan’s human rights activity. HCA Vanadzor advocates Arayik Zalyan and Samson Galstyan, who undertook Sashik Sultanyan’s rights protection, raised this issue during the preliminary investigation and made petitions. Yet, as we can see, those petitions were ignored. 

 

What the NSS investigators qualify as incitement of inter-ethnic hatred is simply part of human rights activity: to identify issues, speak up about them and present solution recommendations. And this is what S. Sultanyan did. Moreover, issues pointed out by him, discrimination manifestations were exclusively presented in the context of international obligations undertaken by the Republic of Armenia. And given this condition, they cannot be intended to incite inter-ethnic hatred. Furthermore, throughout his activity, S. Sultanyan always expressed himself from the position of Armenian-Yazidi friendship and contributed to its consolidation. 

 

Most, including international organizations, alarm about violations of the rights of national minorities, and yet, a criminal case was initiated against Sashik Sultanyan. Moreover, the issues pointed out are not made-up, rather, they are based on precise studies, human stories. However, investigators conducting the preliminary investigation were guided by the information that could consolidate their positions. Whereas the studies and victims’ stories were left out of the investigators’ view despite being at the disposal of the investigators, including in the confiscated computer.

 

It is noteworthy that the NSS mentions in their announcement that “the latter, being aware and sure” that the rights of Yazidis are protected in Armenia, made those announcements. It is not clear based on what sources this statement was made. Quite the opposite, in the context of violations of the rights of national minorities international organizations, including CoE monitoring bodies have, for many times, spoken about violations of Yazidis residing in Armenia.

 

The NSS investigator could familiarize himself with those materials by simply doing a search on the internet. But instead, he preferred to make his individual ungrounded conclusions by thus justifying their actions. Moreover, Sashik Sultanyan mentioned violations of the rights of certain persons while speaking about individual cases, and yet, those persons were not invited to interrogation. 

 

Certain parts of the conversation are reformulated in the criminal case materials in a way that makes it possible to substantiate the selected accusations. The invoked parts are presented with considerable substantive and logical deviations, intentionally exaggerated and in a negative light. 

 

It is strikingly obvious that the NSS investigator had a specific intention regarding Sashik Sultanyan, did directed actions and it seems that this conversation was a good opportunity for retaliation against Sashik Sultanyan. 

 

On July 26, HCA Vanadzor advocates made a petition and once again demanded to discontinue this obviously false criminal case proceedings or at least interrogate Armenia-based Yazidis who have publicly spoken about being subjected to discrimination, their violated rights, as well as to have a proper translation of the conversation with the involvement of a licensed translator to have the content of the conversation correctly translated.

 

We reaffirm that this criminal case is directed and aims to silence Sashik Sultanyan, who raises problems of national minorities. Loyal to its principles, HCA Vanadzor will continue contributing to the protection of national minorities’ representatives and formation of the human rights institute and will pursue discontinuation of this obviously illegal criminal prosecution. 

[:]