Բարոյական վնասի հատուցման պահանջով ՀՔԱՎ գրասենյակի փաստաբանի հայցը մասնակի բավարարվել է
Արմավիրի մարզի բնակիչ Տիգրան Բալայանի իրավունքները ոտնահարվել էին 2018 թ.-ի իշխանափոխությանը նախորդող ժամանակաշրջանում՝ զանգվածային միջոցառումների ժամանակ:
Քաղաքացու իրավունքների պաշտպանությունը ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակն ստանձնել էր 2018 թվականից:
ՀՔԱՎ գրասենյակի փաստաբան Արայիկ Զալյանը 2019թ. հունվարի 23-ին Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարան հայց էր ներկայացրել՝ ընդդեմ ՀՀ ֆինանսների նախարարության: Ա. Զալյանը պահանջում էր ճանաչել Տիգրան Բալայանի ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքի խախտումը և փոխհատուցել նրան ապօրինի քրեական հետապնդման արդյունքում պատճառված բարոյական վնասը:
Հիշեցնենք՝ Տիգրան Բալայանը 2018 թ. ապրիլի 22-ին բերման էր ենթարկվել ՀՀ ոստիկանության Արմավիրի բաժին՝ 2018 թ. ապրիլի 16-ին Երևանի Բաղրամյան պողոտայում զանգվածային անկարգություններին մասնակցելու կասկածանքով և նույն օրն էլ քրեական գործի շրջանակներում ձերբակալվել՝ ՀՀ ՔՕ 225-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հատկանիշով (… Զանգվածային անկարգությունների ժամանակ դրանց մասնակցի կողմից բռնություն գործադրելը, ջարդ կամ հրկիզում իրականացնելը, գույք ոչնչացնելը կամ վնասելը, հրազեն, պայթուցիկ նյութեր կամ պայթուցիկ սարքեր գործադրելը կամ իշխանության ներկայացուցչին զինված դիմադրելը):
2018 թ. ապրիլի 23-ին Տիգրան Բալայանն ազատվել էր ձերբակալումից՝ արգելանքի տակ պահելու անհրաժեշտության բացակայության հիմքով:
ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության խոշտանգումների և մարդու դեմ ուղղված հանցագործությունների քննության վարչության պետի տեղակալ Վ. Ավետիսյանի՝ 2018 թ. ապրիլի 30-ի որոշմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցվել է՝ արարքում հանցակազմի բացակայության հիմքով: ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբան Ա. Զալյանը, որը դատարանում ներկայացնում էր Տ. Բալայանի շահերը, պնդում է, որ փաստացի Տիգրան Բալայանը 1 օր գտնվել է անազատության մեջ, իսկ 2018 թ. ապրիլի 22-30-ը՝ 8 օր, նրա նկատմամբ իրականացվել է քրեական հետապնդում: Վկայակոչելով ՀՀ Սահմանադրության մի շարք հոդվածներն ու միջազգային օրենսդրությունը՝ նման իրավիճակներում փոխհատուցում տրամադրելու մասին, մասնավորապես՝ ՀՀ Սահմանադրության 27-րդ հոդվածը, որով երաշխավորվում է յուրաքանչյուրի անձնական ազատության իրավունքը, ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբանն իր հայցում ՀՀ ֆինանսների նախարարությունից պահանջել էր փոխհատուցում՝ 1, 653, 450 ՀՀ դրամի չափով՝ որպես բարոյական վնաս, որը քաղաքացին կրել է ապօրինի քրեական հետապնդում իրականացնելու հետևանքով: Փոխհատուցման վերոնշյալ չափի պահանջը Ա. Զալյանը հիմնավորել է Եվրոպական դատարանի նախադեպային որոշումներով:
Դատարանն ընդունել է, որ գործով առկա է ոչ նյութական վնասի հատուցման հիմքը` ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքի խախտման արդյունքում կրած հոգեկան տառապանքը` հիմք ընդունելով այն, որ գործում առկա ապացույցներով հիմնավորվել է քաղաքացու՝ 1 օր անազատության մեջ գտնվելը: Միաժամանակ դատարանն արձանագրել է, որ դատավարության ընթացքում ներկայացված ապացույցները բավարար են` հաստատված համարելու ոչ նյութական վնասի հատուցման հիմքի առկայությունը, հետևաբար նաև՝ Տիգրան Բալայանի՝ 1 օր անազատության մեջ գտնվելու և մինչ նրա հանդեպ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու պահը պատճառված բարոյական վնասների հատուցումը:
Իսկ ահա բարոյական վնասի փոխհատուցման չափի՝ 1.653.450 ՀՀ դրամի հետ կապված, դատարանը որոշ վերապահումներ է ունեցել՝ գտնելով, որ պահանջը ենթակա է մասնակի բավարման:
Իր դիրքորոշումը դատարանը հիմնավորել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1087.2 հոդվածի 5-րդ, 6-րդ և 9-րդ մասերով՝ մասնավորապես առանձնացնելով 5-րդ հոդվածը՝ դատարանը որոշում է ոչ նյութական վնասի հատուցման չափ՝ հաշվի առնելով ողջամտության, արդարացիության և համաչափության սկզբունքները:
Նկատի առնելով, որ Տիգրան Բալայանն անազատության մեջ գտնվել է 1 օր, ղեկավարվելով ողջամտության, արդարացիության և համաչափության սկզբունքներով, հաշվի առնելով նրա հոգեկան տառապանքի բնույթն ու տևողությունը՝ Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանը՝ նիստը նախագահող դատավոր Նաիրա Ավետիսյանի գլխավորությամբ, 2020 թ. փետրվարի 4-ին կայացրել է վճիռ՝ ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբան Արայիկ Զալյանի հայցը բավարարել մասնակի՝ ոչ նյութական վնասի փոխհատուցման չափ սահմանելով 500.000 դրամը:
Armavir region resident Tigran Balayan’s rights were violated during the time period preceding the Government change in 2018.
HCA Vanadzor undertook the protection of the citizen’s rights in 2018.
On January 23, 2019, Arayik Zalyan filed a claim in Yerevan General Jurisdiction Court against the RA Ministry of Finances. A.Zalyan claimed to recognize the violation of Tigran Balayan’s right to liberty and security and compensate for the damage caused to him as a result of illegal criminal prosecution.
Let us remind that on April 22, 2018, Tigran Balayan was apprehended to the RA Police Armavir division under the suspicion of participating in mass disorders in Yerevan city Baghramyan avenue and was arrested on the same day in the frame of the criminal case under Article 225 (2) of the RA Criminal Code (…Doing violence, pogroms, arson, destruction or damage to property, using fire-arms, explosives or explosive devices, or using armed resistance to the representative of the authorities by a participant during mass disorder).
On April 23, 2018, Tigran Balayan was released from imprisonment based on the absence of grounds to be held in custody.
According to the decision made on April 30, 2018, by V. Avetisyan, Deputy Head of Investigation Department of Tortures and Crimes against Person, criminal prosecution ceased based on the lack of corpus delicti in the action. HCA Vanadzor lawyer Arayik Zalyan, who was Tigran Balayan’s representative in the Court, claims that factually Tigran Balayan was deprived of liberty for one day, and was criminally prosecuted for 8 days during April 22-30. Invoking a number of Articles of RA Constitution and international legislation on compensation in such situations, in particular, Article 27 of RA Constitution, which guarantees everyone’s right toliberty, HCA Vanadzor lawyer claimed a non-pecuniary compensation (caused to the citizen as a result of illegal criminal prosecution) from the RA Ministry of Finances in the amount of AMD 1, 653, 450. A. Zalyan justified the amount of the claim by ECtHR precedent decisions.
The Court acknowledged that there was a ground for compensation of non-pecuniary damage, namely, mental suffering caused by violation of the right to liberty and security, based on the fact that the proofs of the case substantiated that the citizen was deprived of liberty for one day. At the same time, the Court recorded that the proofs presented during the trial were enough to consider confirmed that there was a ground for compensation of non-pecuniary damage and therefore, also for compensation of non-pecuniary damage caused as a result of deprivation of liberty for 1 day and the damage caused until the end of criminal prosecution.
While with regard to the amount of money for compensation, i.e. AMD 1,653,450, the Court had certain observations and found that the claim was subject to being partially upheld.The Court substantiated its position by Article 1087.2 (5), (6) and (9) of RA Civil Code, in particular focusing on Article 5, which states that the Court decides the amount of non-pecuniary damage taking into account principles of reasonableness, justice and proportionality.
Taking into consideration that Tigran Balayan was deprived of liberty for one day, guided by principles of reasonableness, justice and propoertionality, taking into account the nature and duration of his mental suffering, Yerevan city General Jurisdiction Court, presided by judge Naira Avetisyan, made a judgment on February 4, 2020, to partly uphold HCA Vanadzor lawyer Arayik Zalyan’s claim and set AMD 500,000 for the compensation of non-pecuniary damage.
[:]
