Մասնագիտությամբ իրավաբան Անի Հասրաթյանը Վայոց Ձորի մարզից է: Մասնագիտական գործունեությունն սկսել է մայրաքաղաքի տարբեր դատարաններում: Այժմ Գլաձոր խոշորացված համայնքի իրավաբանն է: «Իրավաբանական կլինիկա-2020»-ի մասին տեղեկացել է ՀՔԱՎ գրասենյակի ֆեյսբուքյան էջից: Ափսոսում է, որ ավելի վաղ չգիտեր նման հնարավորության մասին, հակառակ պարագայում՝ ամեն տարի կմասնակցեր:
Ասում է, որ գործնական ու տեսական փուլերով այս դասընթացը չափազանց ուսուցողական է՝ մասնագիտական աճի տեսանկյունից:
«Հատկապես համայնքների բնակիչների ու ուսանողների համար նման դասընթացները շատ կարևոր են: Առաջիկայում ունեմ քաղաքացիական վարույթ, հայցադիմում եմ պատրաստելու: Այս դասընթացը կօգնի, որ ավելի գրագետ կազմեմ այն: Դասընթացի թեմաներից՝ կանանց և երեխաների իրավունքների, խոցելի ընտանիքների պաշտպանությունը, տեղեկատվության ազատության իրավունքը իմ հիմնական հետաքրքրության շրջանակն են, այնպես որ, այն ամենն ինչ սովորում ենք, մեր համայնքում ինձ շատ է պետք»:
Այս տարի ՀՔԱՎ գրասենյակի ամենամյա «Իրավաբանական կլինիկա» դասընթացը, կորոնավիրուսի համավարակով պայմանավորված, հեռավար է անցկացվում: Այն մեկնարկել է հունիսի 1 -ին և կտևի մինչև դեկտեմբերի 31-ը:
30 դիմողներից հարցազրույցով ընտրված 16 մասնակիցները Կոտայքի, Արարատի, Վայոց Ձորի, Տավուշի, Գեղարքունիքի և Արագածոտնի մարզերից են ու մայրաքաղաք Երևանից՝ հիմնականում իրավաբանական կրթությամբ անձինք և իրավաբանական ֆակուլտետների բարձր կուրսերի ուսանողներ: Չնայած հեռավար տարբերակին՝ երկփուլ ծրագիրը կունենա նույն տևողությունը. տեսական (2 ամիս) և գործնական (3 ամիս):
Ծրագիրը միտված է երիտասարդ իրավաբանների մասնագիտական կարողությունների բարելավմանը՝ իրավաբանական խորհրդատվությունների տրամադրման, մարդու իրավունքների պաշտպանության և մարդու իրավունքներին առնչվող տեղեկությունների հավաքագրման բնագավառում:
«Մարդու իրավունքներ, մարդու իրավունքների պաշտպանության ներպետական և միջազգային մեխանիզմներ՝ հիմնական թեմաներից բացի, վերջին 2 տարիներին, ուսուցանվող թեմաներում առանձնակի շեշտադրում ենք արել նաև կանանց ու երեխաների իրավական պաշտպանության, ինչպես նաև ընտանեկան բռնության ենթարկված անձանց իրավական աջակցության թեմաներին, ինչն արդիական է,-ասում է «Իրավաբանական կլինիկայի» համակարգող, ՀՔԱՎ գրասենյակի փաստաբան Անի Չատինյանը և հավելում,- որքան էլ ցավալի է՝ դասընթացի թեմաները ոչ մի բուհում, որպես այդպիսին, այսինքն՝ մարդու իրավունքների պաշտպանությունը կոնվենցիաներով, որևէ բուհում չեն դասավանդվում, որևէ ուսումնական ծրագրում նախատեսված չեն: Ուստի անհրաժեշտություն կա երիտասարդ իրավաբաններին կրթելու»:
Մայրաքաղաքից Վանատուր Շերենցը, որ ԵՊՀ շրջանավարտ է, աշխատում է «Իրավունքների պաշտպանություն՝ առանց սահմանների» ՀԿ-ում՝ որպես վարչական դատարանի մոնիթորինգի մասնագետ: Դասընթացը կարևորում է թե՛ դասավանդողների, թե՛ մասնակիցների ընտրության տեսանկյունից: Առաջիններն իրենց ոլորտի գիտակ են, շատ կոմպետենտ, 2-րդները՝ նեղ մասնագիտական գիտելիքներ ունեցող, ինչը հնարավորություն է տալիս ավելի արդյունավետ դարձնել դասընթացը: Տեսականից բացի՝ նաև գործնական առաջադրանքներ են կատարում՝ առցանց կապի մեջ լինելով դասընթացավարների հետ. «Կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով մեկուսացման այս պայմաններում դասընթացն, այնուամենայնիվ, տեղի է ունենում: Անգամ այդ սահմանափակումները չեն խոչընդոտում համալրել մասնագիտական տեսական գիտելիքները գործնականով, հատկապես հաշվի առնելով հանգամանքը, որ դասընթացի շեշտադրումն է լրացնել այն բացը, որ ուսանողներն ըստ էության, համալսարանական կրթության պայմաններում չեն ստանում, հաճախ նաև՝ պրակտիկ գիտելիքների տեսանկյունից»:
Դասընթացավարների ՀՔԱՎ իրավաբանական թիմին են միացել փաստաբան, միջազգային իրավունքի փորձագետ Արա Ղազարյանը, իրավապաշտպան Զարուհի Հովհաննիսյանը, «Իրավունքների պաշտպանություն՝ առանց սահմանների» ՀԿ նախագահ Արաքս Մելքոնյանը:
Տեսական փուլում ծրագրի մասնակիցներն ստանում են գիտելիքներ մարդու իրավունքների պաշտպանության մեխանիզմների, ընտանեկան բռնության ենթարկված և հաշմանդամություն ունեցող անձանց, աշխատանքային ու կյանքի իրավունքների խախտման վերաբերյալ:
2-րդ փուլում արդեն տեսականը կկիրառեն գործնականում՝ իրավախորհրդատվությունների տեսքով, կկազմեն իրավաբանական փաստաթղթեր։
Անահիտ Միքայելյանը Մասիս քաղաքից է, իրավագետ: «Իրավաբանական կլինիկային» մասնակցելն իր համար կարևորում է մասնագիտական աճի տեսանկյունից: «Կլինիկայի շրջանակներում առավել շեշտադրվում է միջազգային փորձը, ինչը բացակայում է մեր կրթական հաստատություններում, ուր շեշտադրված է հայրենական օրենսդրությունն ու շատ քիչ է անդրադարձ կատարվում միջազգային փորձի, այդ թվում և՝ ՄԻԵԴ նախադեպային որոշումներին: Առաջինը, որ ես ստանում եմ Կլինիկայից, միջազգային մտածողության զարգացումն է»:
««Իրավաբանական կլինիկան» առողջ, իրավագիտակից հասարակություն և կիրթ ու հմուտ իրավունքի մասնագետներ ունենալու լավագույն այլընտրանքն է»: Նման կարծիք է հայտնում «Իրավաբանական կլինիկայի» մասնակիցներից ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի 3-րդ կուրսի ուսանող Կարեն Ղարյանը: Հետևելով ծանոթի խորհրդին՝ որոշել է մասնակցել դասընթացին: Շատ է ցանկանում, որ մարդու իրավունքների և նրանց պաշտպանության իրավաբանական գիտելիքները նաև դպրոցական ծրագրերում ներառվեն, ինչը կնպաստի դպրոցական տարիքից ավելի գիտակից քաղաքացիներ ձևավորելուն: «Այն գիտելիքները, որ տրվում է բուհական ծրագրում, այնքան թերի են, որ իրավաբանական կլինիկան այն լրացնելու շատ լավ ալտերնատիվ է: Ոչ միայն իրավաբանների համար է կարևոր այս դասընթացը, այլև շարքային քաղաքացիների: Իրավագիտակից հասարակություն ունենալու դեպքում մի շարք խնդիրներ ավտոմատ լուծվում են: Անկեղծ ասած՝ ճիշտ եմ համարում, եթե նման ծրագրերն ինտեգրվեն դպրոցական կրթության մեջ»:
«Իրավաբանական կլինիկայով անցածները տարբերվում են,-ասում է Անի Չատինյանը՝ խոսելով դասընթացի արդյունավետությունից,-տարբերությունը ծրագրին չմասնակցածների հետ, գոնե մեզ համար, տեսանելի է: Այն իրավաբանությամբ զբաղվող մարդկանց մեծ հնարավորություն է տալիս գաղափար կազմելու իրավունքի և իրավունքի պաշտպանության միջոցների մասին: Աշխատանքային փորձ ասվածը, որ մշտապես արծարծվում է երիտասարդ մասնագետների աշխատաշուկայում, նաև այս կերպ է լրացվում»:
7 տարվա ընթացքում «Իրավաբանական կլինիկա» -ն ավարտել են շուրջ 100 իրավաբաններ, որոնցից շատերն իրենց լավագույնս են դրսևորում իրավապաշտպանության ոլորտում, ընդունվել են աշխատանքի նաև ՀՔԱՎ գրասենյակում և գործընկեր կազմակերպություններում: Նրանց մի մասը ստացած գիտելիքները հաջողությամբ կիրառում են մասնագիտական ասպարեզում, համագործակցում ՀՔԱՎ գրասենյակի հետ:
[:en]
Lawyer Ani Hasratyan is from Vayots Dzor region. She started her professional activity in different courts of the capital. Currently she is a lawyer in Gladzor enlarged community. She learnt about Legal Clinic-2020 from HCA Vanadzor Facebook page. In her words, it is a pity she did not know about this opportunity earlier, otherwise she would have participated every year.
She says, this training, with its practical and theoretical stages, is too educational in terms of professional growth.
“Such trainings are very important, especially for community residents and students. Soon I have a civil proceeding and I’m going to prepare a claim. This training will help me prepare it more properly. From the training topics, women’s and children’s rights, protection of vulnerable families, the right to freedom of information are the circle of my main interests, so whatever we learn will be very useful for me in our community”.
Due to the coronavirus pandemic, HCA Vanadzor annual “Legal Clinic” training is conducted remotely this year. It was launched on June 1 and will last until December 31.
30 persons applied and 16 participants were chosen. They are from Kotayk, Ararat, Vayots Dzor, Tavush, Gegharkunik and Aragatsotn regions and capital city Yerevan and are mainly individuals with legal education and students of high courses in faculties of law. Despite the remote version, the two-stage project will have the same duration: theoretical (2 months) and practical (3 months).
The project is aimed at improving professional skills of young lawyers in spheres of provision of legal consultations, human rights protection and collection of information related to human rights.
“Besides the main topic of domestic and international mechanisms of human rights protection, during the past two years, we particularly stressed the topics of legal protection of women and children and legal aid to persons subjected to domestic violence, which is an up-to-date topic. Unfortunately, the topics of the training, i.e. human rights protection with conventions is not taught in any higher education institution and is not envisaged in any educational program. Therefore, there is a need to educate young lawyers”, says HCA Vanadzor advocate Ani Chatinyan, who is the coordinator of “Legal Clinic”.
Vanatur Sherents, from the capital city, is a YSU graduate and works in Protection of Rights without Borders NGO as a specialist of administrative court monitoring. He gives importance to the training both in terms of the trainers and the choice of participants. The former are experts of their spheres, very competent, and the latter are persons with knowledge of a narrow professional sphere, which gives an opportunity to make the training more effective. Besides the theoretical part, they also do practical tasks without being in touch with the trainers, “In the conditions of isolation due to coronavirus pandemic, the training still takes place. Even those restrictions have not hindered to add practice to professional theoretical knowledge, especially, given the condition that the training aims at filling in the gap that is not filled during the students’ university education, often in terms of practical knowledge”.
Advocate, international law expert Ara Ghazaryan, human rights defender Zaruhi Hovhannisyan and Araks Melkonyan, Chairperson of Protection of Rights without Borders, have joined HCA Vanadzor legal team of trainers.
In the theoretical stage of the project, training participants get knowledge on human rights protection mechanisms, violations of persons subjected to domestic violence and persons with disabilities, labor rights and the right to life.
In the second stage, they will already use the theoretical knowledge in practice in the form of legal consultations and making legal documents.
Anahit Mikayelyan is a legal specialist from Masis town. She says that participating in “Legal Clinic” is important for her in terms of professional growth, “In the frame of the Clinic, international practice is stressed, which is lacking in our educational institutions, where domestic legislation is stressed and very little is spoken about the international practice, including precedent decisions of the ECtHR. The first thing I get from the Clinic is the development of an international mindset”.
““Legal Clinic” is the best alternative to have a healthy, legally aware society and skilled specialists of law”, says participant Karen Gharyan, who studies in the third course in YSU Faculty of Law. Taking his acquaintance’s advice, he decided to participate in the training. His great desire is that legal knowledge on human rights and human rights protection be involved also in school programs, which would contribute to the formation of more aware citizens from school age, “The knowledge given in the higher education institution program is so incomplete that legal clinic is a very good alternative to fill the gap. This training is important not only for lawyers, but also for common citizens. If we have a society which is legally aware, many problems will automatically be solved. Frankly speaking, I find that it will be right if such programs are integrated in school education”.
Ani Chatinyan speaks about the effectiveness of the training, “Those who pass the Legal Clinic are different, and this difference from those who have not participated in the project is visible, at least to us. It gives legal practitioners a great opportunity to design their idea about human rights and human rights protection mechanisms.Work experience, which is an important issue in the labor market of young specialists, is also filled this way”.
During 7 years, around 100 lawyers have completed “Legal Clinic” and many of them have excellent activity in the human rights protection sphere, they have been employed also in HCA Vanadzor and in partner organizations. A part of them successfully use the knowledge obtained in their professional sphere and cooperate with HCA Vanadzor.
[:]
