25-ը օգոստոսի 2021 թ.
Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության ներքոստորագրյալ կազմակերպությունները հայտնում են իրենց խորին մտահոգությունը հայ-ադրբեջանական սահմանին շարունակաբար տիրող անկայուն իրավիճակի վերաբերյալ: Արդեն մի քանի ամիս է՝ Ադրբեջանը կոպտորեն խախտում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականությունը. պարբերաբար հրահրում է ռազմական բախումներ՝ ոտնահարելով միջազգային իրավունքի նորմերը:
Այդ իսկ պատճառով կոչով դիմում ենք միջազգային հանրությանը, ներառյալ ՄԱԿ-ի մասնագիտացված մարմիններին, Եվրոպայի խորհրդին, ԵԱՀԿ-ին, Եվրոպական հանձնաժողովին, ինչպես նաև առանձին պետություններին՝ դատապարտելու Ադրբեջանի վարած ագրեսիվ քաղաքականությունը: Զորքերը հետ քաշելու, հրադադարի ռեժիմը վերականգնելու և լարվածությունը թուլացնելու կոչերը, որոնք ուղղված են «երկու կողմերին», տեղին չեն և չեն արտացոլում առկա իրավիճակը:
Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարների կողմից 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին հրադադարի ռեժիմի վերաբերյալ հայտարարության[1] ստորագրումից ի վեր՝ Ադրբեջանը չի դադարում Հայաստանի հետ սահմանին իրականացնել ագրեսիվ գործողություններ՝ կոպտորեն խախտելով եռակողմ հայտարարության գրեթե բոլոր դրույթները: Ադրբեջանցի զինվորականները սահմանային որոշ հատվածներից բացահայտ և ապօրինի կերպով ներխուժել են Հայաստանի ինքնիշխան տարածք և դիրքավորվել: Ավելին, ադրբեջանական զինված ուժերը պարբերաբար կրակ են բացում ինչպես հայկական ռազմական դիրքերի, այնպես էլ քաղաքների և գյուղերի ուղղությամբ՝ մեծապես վտանգի տակ դնելով խաղաղ բնակիչների կյանքը և ապրուստի միջոցները: Գրեթե ամեն օր հնչող կրակոցներից զատ, ականատես ենք եղել նաև խաղաղ բնակիչների` ազատությունից անօրինական զրկման, հրազենով սպառնալիքների, նրանց ունեցվածքին վնաս պատճառելու և անասունների գողության դեպքերի:
Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ ամիսներ շարունակ իրականացվող ոտնձգությունները չեն ունեցել իրավական և քաղաքական հետևանքներ և միջազգային հանրության կողմից չեն արժանացել համապատասախան արձագանքի, ինչի հետևանքով էլ Ադրբեջանի սադրիչ գործողությունները վերջին օրերին է՛լ ավելի մեծ թափ են ստացել՝ հանգեցնելով նոր զոհերի:
Այս միջադեպերն արձանագրվել են, ինչպես Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի[2], այնպես էլ տեղական լրատվամիջոցների[3] կողմից: Խախտելով նոյեմբերի 9-ի հրադադարի ռեժիմի հայտարարությունը՝ Ադրբեջանը նմանատիպ ագրեսիվ գործողություններ է իրականացրել նաև Արցախի հետ ունեցած սահմանին՝ խաղաղ գործընթացը չեղարկելու և լայնածավալ նոր բախումներ հրահրելու նպատակով[4]:
Ադրբեջանի կողմից իրականացվող ագրեսիվ գործողություններն ուղեկցվում են ռազմաշունչ հռետորական հայտարարություններով, տարածքային պահանջներով, ամենաբարձր մակարդակով հնչող ռազմական գործողությունների սպառնալիքներով[5]՝ խափանելով երկխոսության ցանկացած հնարավորություն, վարկաբեկելով եռակողմ հայտարարությունները, ինչպես նաև՝ Ադրբեջանում և Թուրքիայում հայերի նկատմամբ տարածելով ատելություն: Ադրբեջանի բարձրաստիճան պաշտոնյաներն իրենց հայտարարություններով հաճախ բացահայտ ընդունում են, որ ադրբեջանական ուժերը տեղակայված են Հայաստանի ինքնիշխան տարածքում[6]: Վերջիններս միևնույն ժամանակ ապատեղեկատվություն և կեղծիքներ են տարածում այն մասին, որ հարձակումներ նախաձեռնողը Հայաստանն է: Այս անպատասխանատու գործողությունները ոչ միայն իրենց բացասական ազդեցությունն են թողնում հայ բնակչության կյանքի և ապրելակերպի վրա, այլ նաև սպառնում են տարածաշրջանային խաղաղությանն ու անվտանգությանը:
Ուստի, ողջունելով ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի՝ ադրբեջանական ագրեսիայի դեմ ունեցած սկզբունքնային և երկկուսակցական դիրքորոշումը, հետևաբար նաև՝ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հակամարտության և Հայաստանի նկատմամբ դրսևորած շարունակական ագրեսիայի պատճառով ԱՄՆ-ի կողմից Ադրբեջանին ցուցաբերվող ռազմական օգնությունը սահմանափակելու մասին օրինագծի ընդունումը[7],
ողջունելով նաև Եվրոպական խորհրդարանի՝ Հարավային Կովկասի հետ հարաբերությունների հարցերով պատվիրակության ղեկավար, ԵԽ պատգամավոր Մարինա Կալյուրանդի, Եվրոպական խորհրդարանի՝ Հայաստանի հարցով հիմնական զեկուցող, ԵԽ պատգամավոր Անդրեյ Կովաչևի և Եվրոպական խորհրդարանի՝ Ադրբեջանի հարցերով հիմնական զեկուցող, ԵԽ պատգամավոր Զելյանա Զովկոյի համատեղ հայտարարությունն այն մասով[8], որ տեղի ունեցած գործողությունները որակվում են որպես Ադրբեջանի կողմից սադրանք, որոնք սկսվել են 2021 թվականի մայիսի 12-ին՝ հայկական տարածք ադրբեջանական զորքերի ներխուժմամբ,
սույնով միջազգային հանրությանը կոչ ենք անում.
– Հանրայնորեն և հրատապ դատապարտել Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի նկատմամբ իրականացվող ագրեսիվ քաղաքականությունը, Հայաստանի տարածքային ամբողջականության բացահայտ ոտնահարումը և Հայաստանի Հանրապետության խաղաղ բնակչության նկատմամբ ուժի շարունակական կիրառումը:
– Ձեռնարկել խիստ միջոցառումներ, խթանել և աջակցել ԵԱՀԿ/ՄԱԿ-ի հովանու ներքո անկախ դիտորդական առաքելություն անցկացնելուն՝ սահմանամերձ տարածքներում քաղաքացիական անձանց իրավունքների խախտումները արձանագրելու համար, ինչը ոչ միայն կկանխի ագրեսիվ գործողությունները, այլև կլուծի կեղծ տեղեկատվության տարածման խնդիրը՝ իրավիճակի վերաբերյալ տեղում անաչառ տեղեկատվություն հավաքելու միջոցով:
– Շարունակել հանրայնորեն և խստորեն պահանջել Ադրբեջանից Հայաստանին վերադարձնել բոլոր ռազմագերիներին, որոնք դեռ գերի են պահվում միջազգային օրենքների ոտնահարմամբ, քրեական հետապնդման են ենթարկվում և դատապարտվում շինծու և անհեթեթ քրեական վարույթների շրջանակներում: Նրանց մինչ օրս գերության մեջ պահելը Հայաստանի վրա շարունակական ճնշում գործադրելու՝ Ադրբեջանի ագրեսիվ քաղաքականության մի մասն է։
– Եթե այս ագրեսիվ գործողությունները շարունակվեն, ապա դիտարկել և առաջ քաշել նպատակաուղղված պատժամիջոցներ կիրառելու հարցը, որոնք կդադարեցնեն Ադրբեջանի ագրեսիվ քաղաքականությունը:
Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան
Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ հակակոռուպցիոն կենտրոն
Ժուռնալիսների «Ասպարեզ» ակումբ ՀԿ
Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ
«Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ
Իրավունքի զարգացման և պաշտպանության հիմնադրամ
«Խաղաղության երկխոսություն» ՀԿ
Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոն
Հանրային լրագրության ակումբ
«Մարտունու կանանց համայնքային խորհուրդ» ՀԿ
«Իրավունքի զարգացման կենտրոն» ՀԿ
«Համայնքային համախմբման և աջակցության կենտրոն»
«Ռեստարտ» գիտակրթական հիմնադրամ
Հայ առաջադեմ երիտասարդություն ՀԿ
Խտրականության դեմ պայքարի և հանուն հավասարության կոալիցիա
«Իրազեկ քաղաքացիների միավորում»
[1] https://www.primeminister.am/en/press-release/item/2020/11/10/Announcement/
[2]https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1854; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1851; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1852; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1836; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1834; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1829; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1827; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1824; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1826
[3]https://www.azatutyun.am/a/31415004.html; https://armenianweekly.com/2021/08/18/two-armenian-servicemen-killed-by-azeri-forces-in-border-attacks/; https://armenianweekly.com/2021/07/28/three-armenian-soldiers-killed-in-heavy-border-clashes/
[4]https://www.panorama.am/en/news/2021/08/10/Azeri-fire-Shosh-Mkhitarashen/2547556; https://news.am/eng/news/658786.html; https://en.armradio.am/2021/08/18/azerbaijani-forces-target-artsakh-firefighters-battling-grassfire/
[5] https://www.asbarez.com/we-are-ready-to-teach-them-another-lesson-aliyev-threatens-war/?__cf_chl_captcha_tk__=pmd_FXEUaX.x2sWA_fw91AXcclQpFfXuHOozsHVfW3vwOAo-1629553870-0-gqNtZGzNAzujcnBszQiR
[6] https://a1plus.am/hy/article/408508
[7] https://anca.org/press-release/u-s-house-votes-to-block-u-s-military-financing-and-training-aid-to-azerbaijan/
[8] https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/238542/20210730_AZ-AM%20border%20clashes_joint%20statement.pdf
[:en]
Date: 25 August 2021
The undersigned Armenian civil society representatives are deeply concerned vis-à-vis the international response over the continued instability on the Armenia-Azerbaijan border in the light of the fact that Azerbaijan has for months been violating the territorial integrity of the Republic of Armenia in flagrant violation of international law and regularly inciting military clashes. In this connection, we call on the international community, including the relevant UN bodies, the Council of Europe, OSCE, the European Commission and individual states to urgently condemn the policy of aggression exercised by Azerbaijan. Calls to “both parties” to pull back troops, reinstate the ceasefire and to de-escalate the situation are misplaced and do not reflect the situation on the ground.
Since the adoption of the ceasefire statement[1] by the leaders of Armenia, Azerbaijan, and Russia on 9 November 2020, the Azerbaijani aggression along the border with Armenia has not ceased, violating almost all provisions of the trilateral statement. Azerbaijani armed forces have illegally and blatantly invaded into and positioned themselves inside Armenia’s sovereign territory in several areas across the border. Moreover, Azerbaijani military regularly opens fire not only at Armenian military positions, but also at Armenian towns and villages, thus profoundly impacting the lives and livelihoods of the civilian population there. Aside from almost daily shootings, we have witnessed instances of illegal detention of civilians, threatening with firearms, inflicting harm to their property, and stealing their livestock.
In recent days, encouraged by the absence of legal and political consequences to the months-long aggression towards the sovereign territory of Armenia, as well as the absence of a proper international response, the Azerbaijani provocations rose to a new height, leading to new fatalities and casualties. These incidents have been documented by both the Human Rights Defender of Armenia[2] and local media[3]. Similar acts of aggression in violation of the November 9 ceasefire statement have also been initiated by Azerbaijan on the border with Artsakh, with the aim of denouncing the peace process and provoking new large-scale clashes.[4]
These acts of aggression are accompanied by belligerent rhetoric, territorial claims, threats of hostilities at the highest level[5], disrupting any opportunity for dialogue, discrediting the trilateral statement and propelling further hatred towards Armenians in Azerbaijan and Turkey. The statements of Azerbaijan’s high-ranking officials often openly admit that the Azerbaijani forces are located on the Armenian sovereign territory[6], while on the other hand disseminate misinformation and falsifications about Armenia initiating the attacks. These irresponsible actions do not only affect the lives and livelihood of the Armenian population but threaten the regional peace and security.
Therefore,
welcoming the U.S. House of Representatives principled and bipartisan stand against Azerbaijani aggression and hence the adoption of the Bill[7] to restrict U.S. military assistance to Azerbaijan because of the conflict over Nagorno-Karabakh and the ongoing aggression towards Armenia;
welcoming the joint statement[8] by the Chair of the Delegation for relations with the South Caucasus of the European Parliament, MEP Marina Kaljurand, the European Parliament’s Standing Rapporteur on Armenia, MEP Andrey Kovatchev, and the European Parliament’s Standing Rapporteur on Azerbaijan, MEP Željana Zovko on acknowledging that the incidents were provocations of the Azerbaijani side that began with the incursion of Azerbaijani troops into Armenian territory on 12 May 2021;
we hereby call on the international community to:
-
publicly and urgently condemn the politics of aggression exercised by Azerbaijan towards Armenia, including the blatant violation of Armenia’s territorial integrity and the continued use of force against the peaceful civilians of the Republic of Armenia;
-
take stringent measures to promote and support an independent monitoring mission under the auspices of OSCE/UN to observe the violations of rights of civilians in the border areas, thus not only preventing acts of aggression but also tackling manipulation of information by collecting unbiased information on the situation on the ground;
-
continue to publicly and strongly demand Azerbaijan to return all prisoners of war to Armenia, who are still kept in violation of international laws, are being tried and sentenced in absurd criminal trials, and are effectively being kept as hostages in order to further pressure Armenia as part of their aggressive policy;
-
if these acts of aggression continue, consider and put forward targeted sanctions that would stop Azerbaijan’s aggressive policy.
Open Society Foundations – Armenia
Transparency International Anti-Corruption Center
“Asparez” Journalists Club NGO
Helsinki Citizens Assembly – Vanadzor
“Protection of Rights without Borders” NGO
Law Development and Protection Foundation
Peace Dialogue NGO
Analytical Center for Globalization and Regional Cooperation
Public Journalism Club
“Martuni Women’s Community Council” NGO
Center for Rights Development NGO
Centre for Community Mobilization and Support
Restart Foundation for Science and Education
Armenian Progressive Youth
Non-Discrimination and Equality Coalition
Union of Informed Citizens
[1] https://www.primeminister.am/en/press-release/item/2020/11/10/Announcement/
[2] https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1854; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1851; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1852; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1836; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1834; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1829; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1827; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1824; https://ombuds.am/en_us/site/ViewNews/1826
[3] https://www.azatutyun.am/a/31415004.html; https://armenianweekly.com/2021/08/18/two-armenian-servicemen-killed-by-azeri-forces-in-border-attacks/; https://armenianweekly.com/2021/07/28/three-armenian-soldiers-killed-in-heavy-border-clashes/
[4] https://www.panorama.am/en/news/2021/08/10/Azeri-fire-Shosh-Mkhitarashen/2547556; https://news.am/eng/news/658786.html; https://en.armradio.am/2021/08/18/azerbaijani-forces-target-artsakh-firefighters-battling-grassfire/
[5] https://www.asbarez.com/we-are-ready-to-teach-them-another-lesson-aliyev-threatens-war/?__cf_chl_captcha_tk__=pmd_FXEUaX.x2sWA_fw91AXcclQpFfXuHOozsHVfW3vwOAo-1629553870-0-gqNtZGzNAzujcnBszQiR
[6] https://a1plus.am/hy/article/408508
[7] https://anca.org/press-release/u-s-house-votes-to-block-u-s-military-financing-and-training-aid-to-azerbaijan/
[8] https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/238542/20210730_AZ-AM%20border%20clashes_joint%20statement.pdf
[:]
