Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար, իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը Radar Armenia-ի հետ զրույցում անդրադարձավ ընդդիմադիրների բողոքի ակցիաներին։

- Երկրում ստեղծված ներքաղական իրադարձությունները հնարավո՞ր է հանգեցնեն լուրջ բախումների կամ ներքաղաքական ճգնաժամի։

- Ցանկություն կամ ձգտում, որ իրավիճակը սրվի, ընդդիմություն ասվածի գործիքակազմում կա, որովհետև նման դրսևորումներ նախկինում նրանք ունեցել են՝ ահաբեկումներ, բռնություններ, սրացումներ. իրենց համար օտար չեն։ Բայց կհաջողվե՞ն՝ կասկածում եմ։ Պնդում եմ, որ չեն հաջողվելու։ Դա մի դեպքում, եթե իշխանությունը գնա բռնի գործողությունների։

- Իսկ նախադրյալներ կա՞ն, որ իշխանությունը կդիմի բռնության։ 

- Կարծում եմ՝ չկան։ Իհարկե, ոստիկանության առանձին գործողությունները մենք արձանագրել ենք և անդրադարձել, որ չպետք է ուժի անհամաչափ կիրառում լինի։ Բայցի խնդիրն այն է, որ ընդդիմությունը լայն զանգվածներում լեգիտիմություն չունի։ Ընդդիմությունը մի պարզ տրամաբանությամբ է շարժվում՝ տեխնոլոգիաներով, փողոցներ փակելով կարող է հրահրել մարդկանց դժգոհությունը և համախոհներ ձեռք բերել։ Բայց քաղաքացիների լայն զանգվածների մոտ չունի և չի էլ ունենա այդ աջակցությունը։ Նրանք չեն հասկանում, որ արհեստական կամ ներմուծված հեղափոխություն չկա։ Հեղաշրջումներ կարող են լինել, բայց Հայաստանում դա անհնար է, որովհետև նրանք այն ուժերն են, որ երկար ժամանակ եղել են իշխանություն, և այդ իրենց վարքագիծը տեսանելի է եղել մարդկանց։ Մարդիկ չեն կարող դա մոռանալ և չեն մոռանա։ Իրենք աջակցություն ունեն միմիայն իրենց կուսակցական նեղ շրջանակում։ Կան խնդիրներ, բայց այդ խնդիրների շահարկումը քաղաքական նպատակով չի կարող հաջողություն ունենալ։ Այստեղ մի տարբերակ կարող է լինել՝ 1999թ. հոկտեմբերի 27-ի կրկնություն։ Այն ժամանակ էլ էին նույն ուժերը պառլամենտում, բայց՝ փոքրամասնություն մեջ, և իրավիճակը կտրուկ փոխվեց ահաբեկչական գործողություններից հետո, երբ իշխանության մի թևը ուղղակի ոչնչացվեց։ Դրանք նույն ուժերն են, որոնք շահեցին, իրենց իշխանությունը ավելի ամբողջական դարձավ՝ թե՛ նախագահի, թե՛ քաղաքական ուժերի տեսքով։ Կգնա՞ն արդյոք նման գործողության, չգիտեմ, բայց նման վտանգ կա։ Բայց դա քաղաքացիական կռիվ կամ պատերազմ չէ, դա ահաբեկչական գործողություն է, որը հետո քաղաքական ձևակերպումներով ստանում է կառավարման նոր ձև։ Այն մենք մեկ անգամ ունեցել ենք, երկրորդ անգամ անհնար է։ 

Իրավունքի պաշտպանման հիման վրա իրավիճակի կառավարման պատասխանատվությունը իշխանությանն է, որպեսզի չհրահրի նոր դժգոհություններ, ուղղակի շատ ավելի բարձր նշաձողի վրա է դրվում պատասխանատվությունը, և իշխանությունը այդ ամենը գիտակցում է։ Այս ամենը ես դիտարկում եմ որպես Կրեմլի կողմից հետխորհրդային տարածաշրջանի պետությունների նկատմամբ հիբրիդային պատերազմի դրսևորում, որովհետև այդ ուժերը, որոնք որպես ընդդիմություն են հանդես գալիս, ակնհայտ պրոպուտինյան են։  

- Այսինքն, այս իրադարձություններում արտաքին միջամտությու՞ն եք տեսնում։ 

- Իրենք արդեն ներկա են այստեղ՝ որպես պրոպուտինյան բռնապետական ռեժիմի արժեհամակարգը կրողներ, և իրենց բառապաշարը դրա տիպիկ արտահայտումն է։ Պետք չէ կուլ գնալ խաղաղության մասին կոչերին, թե մենք բռնությանը դեմ ենք, դա ընդամենը քարոզչական նշանակության արտահայտություններ են, որոնք բովանդակային չեն։ Ոչ թե ուղղակի միջամտություն է, այլ միանշանակ հովանավորություն է, որովհետև այն, ինչ փորձում են անել Հայաստանում, պուտինյան ռեժիմի ընդհանուր աշխարահաքաղաքական գործողությունների տրամաբանության մեջ լիարժեք տեղավորվում է։ Դա մենք տեսնում ենք Մոլդովայում, Վրաստանում, իսկ այն պետությունները, որտեղ կան բռնապետական ռեժիմներ, այնտեղ նման գործողություններ չեն կարող լինել, որովհետև ողջ իրենց բովանդակությամբ այդ ռեժիմները ուրիշ այլ բովանդակային գործընկեր, քան պուտինյան ռեժիմն է, չունեն, այսինքն՝ նրանք համագործակցողներն են։ 

- Նախկին ոստիկանապետ Օսպիյանը հայտնել է, որ ապօրինի հրաման տվողները կենթարկվեն պատասխանատվության։ Սա ինչպե՞ս կմեկնաբանեք, եթե հիշենք, թե ժամանակին նա ինչպես էր վարվում ցուցարարների նկատմամբ։

- Դա ցայտուն օրինակն է, իհարկե՝ ոչ միայն Օսիպյանի դեպքում, որ ժամանակին ապօրինի հրամաններ կատարածները երբ մնում են անպատիժ, մնում են անպատժելիության տարերքի մեջ և փորձում ապօրինի որակել հրամանները, կամ էլ հանդես գալ արդարության կամ իրավունքի պաշտպանության դիրքերից. դա ցինիզմ է։ Մնացել են անպատիժ, և դրա պատասխանատուն իշխանությունն է, որ չտվեց իրավական, քաղաքական գնահատական պետության զավթմանը, զավթողների գործողություններին, և դրանք իրենց լեգիտիմ են զգում՝ մոռանալով, որ մարդիկ իրենց գնահատականը արդեն տվել են 2018թ. ապրիլի-մայիսին։ 

- Ընդհանրապես, ինչպե՞ս կգնահատեք ոստիկանական ուժերի և ցուցարարների գործողությունները։

- Իրավապահ մարմինները, առաջին հերթին, պետք է գտնվեն բացառապես օրենքի շրջանակներում, այնտեղ, որտեղ կա ապօրինություն, կարողանան կանխել. մյուս կողմից, առանձին դեպքերում, երբ արձանագրվել են ցուցարարների նկատմամբ ոստիկանության գործողություններ, նույնպես անթույլատրելի են, դրա համար իրավապահ մարմինների ներկայացուցիչները պիտի կարողանան գտնվել բացառապես օրենքի շրջանակում։ Լինեն զուսպ, սադրանքներին չտրվեն, բայց սադրողներին կանխեն, որպեսզի ցույցերը լինեն բացառապես խաղաղ։ Ակնհայտ է, որ ցույցերի կազմակերպիչները կամ դրանց հովանավորները բռնության կրողներ են։

radar.am