2018թ. սեպտեմբերի 11-ին Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի նախագահ Արթուր Սաքունցը դիմել է ՀՀ գլխավոր դատախազին՝ հայտնելով, որ 2018թ. օգոստոսի 30-ին «azatutyun.am» կայքում տպագրված «Նախարարությունը պահանջում է դադարեցնել «անօրինական» շինարարությունը, Վանաձորի քաղաքապետարանն ընդդիմանում է» վերտառությամբ հոդվածը տեղեկություններ է պարունակում Վանաձորի «Արցախ» պուրակում մանկական զբաղվածության կենտրոնի կառուցման հետ կապված Վանաձորի համայնքապետարանի պաշտոնատար անձանց կողմից կատարված առերևույթ հանցագործության մասին:
2018թ. սեպտեմբերի 14-ին Ա. Սաքունցի դիմումը և կից փաստաթղթերը Լոռու մարզի դատախազությունից ուղարկվել են ՀՀ ոստիկանության Տարոնի բաժին՝ հաղորդման մեջ պարունակվող տեղեկությունները քննարկելու և քրեադատավարական կարգով ընթացքի լուծման հարցը որոշելու նպատակով:
Նախապատրաստված նյութերով վարույթն իրականացնող մարմինը հաստատված է համարել, որ պատմամշակութային անշարժ հուշարձան հանդիսացող Վանաձորի «Արցախ» պուրակում «Գ և Մ» ՍՊ ընկերության կողմից շինարարությունը կատարվել է համապատասխան թույլտվության հիման վրա, ինչի համար լիազոր մարմնին՝ ՀՀ մշակույթի նախարարությանն են ներկայացվել պահանջվող կառուցապատման պայմանակարգերը, ինչպես նաև հուշարձանի տարածքի բարեկարգման լրամշակված գիտանախագծային փաստաթղթերը։ Ելնելով դրանից՝ հետաքննիչը համարել է, որ շինարարության թույլատրումը և համաձայնեցումը սահմանված ընթացակարգերի խախտմամբ կատարելու հանգամանքները վերաբերում են ոչ թե քրեաիրավական, այլ՝ վարչաիրավական հարաբերություններին։ Արդյունքում գտնելով, որ նյութերում առկա չեն հանցագործության վերաբերյալ արժանահավատ տվյալներ, հետաքննիչը սեպտեմբերի 24-ին որոշում է կայացրել հանցադեպի բացակայության հիմքով քրեական գործ հարուցելը մերժելու մասին։
2018թ. հոկտեմբերի 15-ին Ա. Սաքունցը վերոնշյալ որոշման դեմ ներկայացրել է բողոք առ այն, որ վարույթն իրականացնող մարմինը պատշաճ կերպով իրավական գնահատական չի տվել ներկայացված հանգամանքներին, չի կատարել քննչական անհրաժեշտ գործողություններ՝ վկայակոչելով այն հանգամանքը, որ ՀՀ մշակույթի նախարարի տեղակալն իրականացվող շինարարությունը դադարեցնելու վերաբերյալ պահանջով դիմել է Վանաձոր համայնքի ղեկավարին։
Լոռու մարզի դատախազությունում ուսումնասիրվել են ինչպես Ա․ Սաքունցի բողոքը, այնպես էլ նախապատրաստված նյութերը: Պարզվել է, որ նյութերի նախապատրաստման ընթացքում թեև վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից ձեռք են բերվել քրեական գործ հարուցելու հարցի լուծման համար բավարար տվյալներ, սակայն առերևույթ հանցագործության հատկանիշների առկայության տեսանկյունից դրանք ճիշտ չեն գնահատվել: Այդ պատճառով՝ նաև չեն ձեռնարկվել անհրաժեշտ միջոցառումներ դեպքի հանգամանքների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման ուղղությամբ:
Մասնավորապես՝ նախապատրաստված նյութերում առկա են տվյալներ, որ «Արցախ» պուրակի կառուցապատվող տարածքն առանց լիազոր մարմնի համաձայնության սեփականաշնորհվել է դեռևս 2007թ.՝ չնայած հուշարձանն ավելի վաղ ընդգրկված է եղել Լոռու մարզի տեղական նշանակության պատմամշակութային հուշարձանների ցուցակում։ Հուշարձանի օգտագործման նպատակի և բնույթի փոփոխությունները լիազոր մարմնի հետ չեն համաձայնեցվել, և դրա արդյունքում խաթարվել է հուշարձանի տարածքի ամբողջականությունը և պատմական միջավայրը, չեն ապահովվել ՀՀ կառավարության 2002թ. ապրիլի 20-ի որոշմամբ սահմանված՝ պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական հաշվառման, ուսումնասիրման, պահպանության, ամրակայման, նորոգման, վերականգման և օգտագործման կարգի պահանջները։ Բացի այդ, ըստ նյութերում առկա փաստաթղթերի՝ նախարարությունը համաձայնություն չի տվել «Արցախ» պուրակում շինարարության իրականացմանը, իսկ կառույցի նախագիծը հանվել է նախարարության գիտամեթոդական խորհրդի քննարկումից։
Այսինքն առկա են տվյալներ առ այն, որ 2017-2018թթ. ընթացքում «Գ և Մ» ՍՊԸ-ի կողմից պետության պահպանության տակ գտնվող տեղական նշանակության հուշարձան հանդիսացող «Արցախ» հրապարակի (պուրակի) կառուցապատվող տարածքում մանկական զբաղվածության կենտրոնի կառուցման աշխատանքներն իրականացվել են, առանց լիազոր մարմնի համաձայնության կամ մաuնագիտական եզրակացության, և թույլ է տրվել օրենքով սահմանված՝ հուշարձանի պահպանական գոտիներում շինարարական և այլ աշխատանքներ իրականացնելիս հուշարձանների պահպանության ու անվթարության ապահովման պահանջների խախտումներ: Դրա հետևանքով խաթարվել է հուշարձանի տարածքի ամբողջականությունը և պատմական միջավայրը, վնասվել է հուշարձանի նախաստեղծ կերպարը, ճարտարապետական ոճը:
Ելնելով այն հանգամանից, որ նախապատրաստված նյութերն առերևույթ պարունակում են պատմության և մշակույթի հուշարձաններ վնասելու հանցագործության հատկանիշներ, ինչպես նաև հաշվի առնելով, որ դրանցով լրիվ, օբյեկտիվ և բազմակողմանի քննություն ապահովելու համար անհրաժեշտ է օգտագործել քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված բոլոր իրավական գործիքները՝ Լոռու մարզի դատախազն իր որոշմամբ վերացրել է քրեական գործ հարուցելը մերժելու հետաքննիչի որոշումը և հարուցել է քրեական գործ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 264-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով:
Նախաքննությունը հանձնարարվել է ՀՀ ՔԿ Լոռու մարզային քննչական վարչությանը։
On September 11, 2018, HCA Vanadzor president Artur Sakunts appealed to the RA Prosecutor General informing that the article titled ‘Ministry demands to stop ‘illegal’ construction, Vanadzor municipality opposes’ which was published in azatutyun.am website on August 30, 2018, contained information on the apparent crime – committed by Vanadzor community municipality officials – of building a child entertainment center in Vanadzor ‘Artsakh’ park.
On September 14, 2018, A. Sakunts’s application and attached documents were sent from Lori region Prosecutor’s Office to the RA Police Taron division with the purpose of discussing the report information and deciding on the issue of the proceedings in a criminal-procedural order.
The body conducting the proceedings with the prepared materials considered it confirmed that construction done by ‘G and M’ LLC in Vanadzor ‘Artsakh’ park, which is considered to be a historical-cultural stationary monument, was based on the appropriate permission, for which the authorized body – the RA Ministry of Culture – was presented with the required construction regimes, as well as the research-design refined documents of the monument area improvement. Based on this, the investigator considered that getting the construction permission and conformity by the violation of established procedures concerns not criminal law, but rather administrative-legal relations. As a result, considering that there is no trustworthy data on crime in the materials, on September 24, the investigator made a decision to refuse to initiate a criminal case on the basis of the lack of a crime.
On October 15, 2018, A. Sakunts filed a complaint against the above-mentioned decision stating that the body conducting the proceedings did not give a proper legal assessment to the circumstances presented, did not perform the necessary investigative actions invoking the circumstance that the RA Deputy Minister of Culture submitted a demand to stop the ongoing construction to Vanadzor community head.
In Lori Region Prosecutor’s Office, both A. Sakunts’s complaint and the prepared materials were studied. It turned out that though the body conducting the proceedings obtained data sufficient for initiating a criminal case during the preparation of the materials, they were not correctly assessed from the point of view of apparent crime traits. For this reason, they also did not take the necessary measures to conduct a comprehensive, full and objective investigation of the circumstances of the case.
Particularly, in the prepared materials there are data showing that back in 2007, Artsakh park area which is being constructed was privatized without the consent of the authorized body, despite the fact that the monument was earlier included in the list of Lori region historical-cultural monuments of local importance. The changes of the purpose of monument use and nature have not been agreed upon with the authorized body and as a result, the integrity of the monument’s territory and historical environment were ruined, and the requirements defined by the RA Government decision of April 20, 2002, on state registration, study, preservation, consolidation, repair, restoration and use procedures of history and culture stationary monuments were not provided. Besides, according to the documents of the materials, the Ministry did not give their agreement on the implementation of construction in ‘Artsakh’ park and the building project was stricken out of the discussion of the ministry’s scientific-methodological council.
Thus, there are data showing that during 2017-2018, the construction work of children’s entertainment center in ‘Artsakh’ square (park) which is a monument of local importance under state protection was done by ‘G and M’ LLC without the consent or professional conclusion of the authorized body and the requirements established by law of monuments’ preservation and security during construction and other works done on areas of monument preservation were violated. As a result of this, the integrity and historical environment of the monument territory were ruined, the primordial image and architectural style of the monument were damaged.
Based on the fact that the prepared materials seem to contain attributes of crime of damaging history and culture monuments, as well as taking into consideration the fact that for the provision of their full, objective and comprehensive examination, it is necessary to use all the legal tools envisaged by the Criminal Procedure Code, Lori region prosecutor quashed the investigative decision of refusing to initiate a criminal case and initiated a criminal case under Article 264 point 1 features of the RA Criminal Code.
Preliminary investigation was assigned to the RA Investigative Committee of Lori region.
Translated by HCA Vanadzor
[:]
