Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor

Sorry, this entry is only available in Armenian. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Հայաստանի գլխավոր դատախազի նախկին տեղակալ, զինդատախազ Գագիկ Ջհանգիրյանը օրերս «Առաջին լրատվական»-ին տված հարցազրույցում Մատաղիսի հայտնի քրեական գործի վերաբերյալ սենսացիոն հայտարարություն էր արել:

«Մատաղիսի զորամասում կատարվածից անցել է 7 տարի, և երկու զինվորականների սպանությունը չբացահայտված է մնացել», - հարցազրույցում ասել է Ջհանգիրյանը: Մեկնաբանի դիտարկմանը, թե ըստ դատավճռի, սպանության մեջ մեղադրվողները դատարանի որոշմամբ անմեղ են ճանաչվել, Ջհանգիրյանը արձագանքել է. «Ոչ, նրանք անմեղ չեն ճանաչվել, այլ արդարացվել են ապացույցների անբավարարության պատճառով: 6-7 տարի է, այդ գործով ակտիվ քննարկման գործողություններ չեն իրականացվում: Դե բնական է, երբ Քննչական կոմիտեի ղեկավարը Աղվան Հովսեփյանն էր, չէի կարող պահանջել չգիտեմ՝ ինչ անել: Բայց մեր հետագա նշանակված երկու դատախազներից Կոստանյանի ժամանակ այդ գործը դատարանում քննվել է և նույն մեղադրյալների նկատմամբ նույն մեղադրանքն է հաստատվել, ուղարկվել դատարան: Ես վերջերս դիմել եմ մեր քննչական կոմիտեի նոր նախագահին, խնդրել եմ, որ այդ գործով ակտիվ քննություն իրականացվի, պարզվի՝ ովքեր են ի վերջո մարդասպանները: Լավ, ենթադրենք դրանք (նկատի ունի նախկին մեղադրյալ երեք տղաներին) չեն, բայց եթե դրանք չեն, ուրիշները չէ՞ պետք է լինեն: Երկու անմեղ զինվոր է սպանվել: Ես ինքս շահագրգիռ եմ, որ բացահայտվի», - լրատվամիջոցին ասել էր Գագիկ Ջհանգիրյանը:

Նկատենք՝ Արցախի Մատաղիս գյուղում 2004-ի հունվարին երկու զինծառայող էր սպանվել՝ Ռոման Եղիազարյանը և Հովսեփ Մկրտումյանը. Նրանց մարմինները հայտնաբերվել էր ջրամբարում: Ծառայակիցներին սպանելու համար մեղադրվում էին երեք երիտասարդներ՝ Արայիկ Զալյանը, Մուսա Սերոբյանը և Ռազմիկ Սարգսյանը: Լեռնային Ղարաբաղի դատարանը նրանց մեղավոր էր ճանաչել և դատապարտել 15 տարվա ազատազրկման: Դատավճիռը բողոքարկել են և՛ ամբաստանյալները՝ չընդունելով հանցանքը, և՛ տուժող Հովսեփ Մկրտումյանի հայրը՝ Մովսես Մկրտումյանը, որին չի գոհացրել պատժաչափը: Քրեական վերաքննիչ դատարանը, կրկին քննության առնելով գործը, 15 տարվա ազատազրկումը փոխարինել էր ցմահ ազատազրկումով:

Այդուհանդերձ, երկար մղձավանջից հետո Վճռաբեկ դատարանը 2006-ին բեկանել էր Վերաքննիչ քրեական դատարանի կայացրած ցմահ ազատազրկման դատավճիռը և կալանքից ազատել ավելի քան 2 տարի 8 ամիս նախնական կալանքի տակ գտնվող երեք ամբաստանյալներին: Վճռաբեկ դատարանն անբավարար էր համարել Մատաղիս գյուղի ջրամբարում հայտնաբերված նույն զորամասի զինծառայողներ Հովսեփ Մկրտումյանի և Ռոման Եղիազարյանի սպանության մեջ նրանց մեղադրելու ապացույցները: Ի դեպ, Հայաստանում սա առաջին դեպքն էր, երբ ցմահ ազատազրկման դատավճիռը փոխարինվում է արդարացման դատավճռով:

Սկսվում է նույն գործով մեկ այլ՝ նոր քննություն, որն ավարտվում է 2012-ին Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի արդարացման վճռով: Սպանված զինծառայողներից Մովսես Մկրտումյանի ծնողները ևս չէին հավատում, որ երեք տղաներն են սպանել իրենց որդուն: Այս վճռից հետո, երբ քրեական գործն անցնում է բողոքարկման փուլերը, այն դարձյալ ուղարկվում է նոր քննության: Սակայն մինչ այժմ նախաքննության ընթացքից որևէ ծպտուն չկա:  

«Այդ գործը պետք է այնքան քննվի, մինչև կատարողները հայտնաբերվեն, դրանում ոչ մի խոսք, ոչ մի կասկած», - Aysor.am-ի հետ զրույցում ասում է երեք տղաների շահերի պաշտպան, փաստաբան Հայկ Ալումյանը: Նրա խոսքով՝ դատական վճռի մեջ դատարանը մանրամասն անդրադարձել է կատարվածին, բոլոր փաստարկները տարիներ շարունակ քննվել են և ոչ մի կասկած չի մնացել երեք մեղադրյալների անմեղության մեջ:

Փաստաբանը նկատում է, որ Մատաղիսի գործի նոր քննությունը շատ պասիվ է ընթանում և այդ սպանության բացահայտման հարցում պետք է շահագրգիռ լինի 3 մլն մարդ և ոչ միայն Գագիկ Ջհանգիրյանը:

«Պիտի քննվի ակտիվորեն, պիտի քննվի բազմակողմանի, բայց չպետք է արհեստական վարկած ստեղծվի ու գործի նյութերը հարմարեցվեն այդ նոր վարկածին, ինչպես դա տեղի էր ունեցել նախկինում», - նշում է փաստաբանը:

Արայիկ Զալյանը, որն այս գործով նախկին մեղադրյալ էր, այժմ հաջողակ իրավաբան է ու զբաղվում է Լոռու մարզում մարդու իրավունքների պաշտպանությամբ: Ասում է՝ նախկին մեղադրանքը պնդելու մասին Ջհանգիրյանի հայտարարություններն իր համար տարօրինակ չեն: Զալյանը և գործով մյուս նախկին մեղադրյալները Մատաղիսի քրեական գործի ձախողման գլխավոր մեղավորը համարել են հենց Գագիկ Ջհանգիրյանին, որն այդ ժամանակների զինվորական դատախազն էր: Զալյանը պնդում է այդ դիրքորոշումը. «Ինքն է եղել զինդատախազը, ո՞ւմ մեղադրենք»:

Ինչ վերաբերում է Մատաղիսի գործի բացահայտմանը, Զալյանի խոսքով, դրա համար անհրաժեշտ է քաղաքական կամք: «Եթե այս ամենի արդյունքում այդ կամքը չգտնվեց ու չբացահայտվեց երկու զինծառայողների դաժան սպանությունը, ուրեմն մեր երկրում ոչ մի բան չի փոխվի», - ասում է նա:

Մինչ քրեական գործի ամբողջական բացահայտումը, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը Զալյանը և մյուսներն ընդդեմ Հայաստանի գործով Հայաստանի դեմ վճիռ էր կայացրել՝ պարտավորեցնելով ՀՀ կառավարությանը դիմումատուներին փոխհատուցել 50 հազար եվրո:

aysor.am