Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor

Sorry, this entry is only available in Armenian. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Վերջին ամիսների ակտիվ հանրային քննարկման առարկա է դարձել ղարաբաղյան հիմնախնդրի շուրջ ֆորմալ և ոչ ֆորմալ բանակցությունների պտղաբերությունը և ազդեցությունը խաղաղության պահպանման վրա: Ըստ այդմ, փորձենք դիտարկել Զինված ուժերում զոհերի վիճակագրությունը, որի մարտական զոհերի բաղադրիչը բավականին լուրջ ցուցանիշ է խաղաղության չափման համար:

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի (ՀՔԱՎ) գրասենյակն արդեն տևական ժամանակ «Բաց հասարակություններ հիմնադրամների» ֆինանսավորմամբ իրականացնում է Հայաստանի և Արցախի Զինված ուժերում մարտական և ոչ մարտական կորուստների մշտադիտարկում, ինչի շնորհիվ կարելի է ընդհանուր պատկերացում ստանալ բանակում գրանցվող զոհերի քանակի և արձանագրված դեպքերի բնույթի մասին։

Ստորև ներկայացվում է բանակային զոհերի վիճակագրությունը գրաֆիկական տարբերակով, ըստ ՀՔԱՎ տրամադրած տվյալների՝ 2011-2018 թվականների կտրվածքով։

Սակայն վերջին շրջանի քննարկումների լույսի ներքո առանձին հետաքրքրություն է ներկայացնում հենց մարտական զոհերի վիճակագրությունը (ընդ որում՝ ըստ եռամսյակների), որը ուղղակիորեն արտահայտում է հայ-ադրբեջանական շփման գծում տիրող իրավիճակը:

Ամենաբարձր ցուցանիշը գրանցվել է 2016-ի 1-ին կիսամյակում՝ 99 զոհ, որը պայմանավորված է Ապրիլյան քառօրյա պատերազմով։ Մարտական զոհերի թվով հաջորդը 2015 թվականն էր, երբ թե՛ Տավուշում և թե՛ Արցախում տեղի ունեցան մի քանի էսկալացիաներ։

2018 թվականին մարտական զոհերի թիվը նվազել է՝ հասնելով 0-ի, համապատասխանաբար՝ 1-4-րդ եռամսյակներում։ Ինչպես երևում է գրաֆիկից, մինչև 0 նվազման միտում վերջին անգամ գրանցվել է 2011-ի 3-րդ, 2012-ի 4-րդ և 2013-ի 2-րդ եռամսյակներում։

Ընդ որում, հարկ է նաև նշել, որ 2015 և 2016 թվականներին ունեցել ենք նաև քաղաքացիական զոհեր: Մասնավորապես, 2015 թվականի սեպտեմբերին Տավուշում ադրբեջանական կրակից զոհվեցին քաղաքացիական 3 կանայք, իսկ 2016 թվականի ապրիլին Արցախում զոհվեցին Թալիշ գյուղի 3 տարեցներ և Մարտունեցի 12-ամյա մի երեխա:

Այսպիսով, 2013 թվականից հետո 2018-ը ամենախաղաղն էր, իսկ 2018 թվականի վերջում արձանագրված առանց զոհերի ժամանակահատվածը տևել է 130 օր և դեռևս չի ընդհատվել:

Ընդհանուր առմամբ, 2018 թվականը ոչ մարտական զոհերի թվի աճով 2-րդ տեղում է 2016 թվականից հետո (տես գրաֆիկ 1-ին)։ 2018 թվականին ոչ մարտական կորուստների պատճառներից առաջին տեղում են ավտովթարները՝ 17 զոհ, առողջական խնդիրները՝ 13 զոհ, ինքնասպանությունները՝ 11 զոհ։ Ըստ էության, այն, որ 2018 թվականին 2017-ի համեմատ ոչ-մարտական զոհերի թիվն աճել է, գալիս է վկայելու, որ Զինված ուժերում առկա ներքին խնդիրները լուծում չեն ստացել:

Արփի Ավետիսյան

«Իրազեկ քաղաքացիների միավորում»

Այս հրապարակումը պատրաստվել է Եվրոպական միության և «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» կազմակերպության ֆինանսական աջակցությամբ։ Հրապարակման բովանդակությունն արտահայտում է միայն «Իրազեկ քաղաքացիների միավորման» տեսակետը, այլ ոչ Եվրոպական միության և «Բաց հասարակության հիմնադրամներ – Հայաստան» կազմակերպության դիրքորոշումը։