Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor

Sorry, this entry is only available in Armenian. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

Մեր զրուցակիցն է Հելսինկյան ասոցիացիայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար Արթուր Սաքունցը

Արդարադատության նոր նախարար Կարեն Անդրեասյանը հայտարարել է, որ դատական համակարգում զտման գործընթաց է սկսվել: Արդյոք մենք ականատես կլինենք իրական արմատական փոփոխությունների, և ինչ արդյունք դա կարող է տալ:

Մենք հիմա երկու իրարից տարբեր հարցեր ենք ներկայացնում. Մեկը դատական փոփոխությունների վերաբերյալ հարցն է, որի բովանդակային և արմատական փոփոխության համար անհրաժեշտ է վեթինգ և ազատվել այն դատավորներից, որոնք մասնակցել են ազգային դատարաններում ան վճիռների, որոշումների ընդունմանը, որոնք հետո ՄԻԵԴ-ում որակվել են որպես իրավունքի խախտումների հանգեցրած իրավական ակտեր: Վեթինգի առաջին խնդիրներից մեկը հենց նման դատավորներից  դատական համակարգն ազատելն է: Ես կավելացնեի նաև այն բոլոր գործերը, որոնցում կան իրավունքի խախտումներ, բայց չեն գնացել Եվրոպական դատարան: Դրանք ևս պետք է հաշվի առնվեն և քաղաքացիները, որոնց իրավունքները խախտվել են նման դատական ակտերով, պետք է հնարավորություն ունենան բողոքներ ներկայացնել: Վեթինգը անհրաժեշտ է ոչ միայն դատական համակարգին, այն պետք է վերաբերվի թե ոստիկանությանը, թե ԱԱԾ-ին, թե քննչական մարմիններին, դատախազությանը, մաքսային ծառայության, հարկային ծառայության քննչական մարմիններին: Այսինքն բոլոր այն մարմիններին, որոնք տարիներ շարունակ գործել են պետության զավթման տրամաբանության, դրա սպասարկման հիման վրա: Ոչ բոլորն են, իհարկե, Հռոմի Պապից ավելի կաթոլիկ երևալու ձգտումով իրենց դրսևորել, բայց որոնք այդպես են դրսևորել, նրանցից պետք է ազատվել: Այս առումով անցումային արդարադատության գործիքներից մեկի՝ վեթինգի իրականացմանը զուգահեռ պետք է իրականացվի նաև փաստահավաք առաքելություն կամ ճշմարտության հանձնաժողով, որտեղ ՀՀ քաղաքացիները հնարավորություն կունենան իրենց իրավունքների կոպիտ խախտումների վերաբերյալ վկայություն ներկայացնել, այդ կոպիտ խախտումների պատասխանատուների ցուցակը կազմել և դրանցից ազատվելու խնդիրը դնել:

Այս օրերին հատկապես Սյունիքի մարզի տարբեր համայնքների ղեկավարներ, նրանց տեղակալներ ձերբակալվում են: Այս ընթացքը ինչպե՞ս եք գնահատում: Սրանք պատասխանն են ընտրություններից առաջ այն վարքի, որը դրսևորել էին այդ համայնքների ղեկավարները, թե՞ նրանց պատասխանատվության են ենթարկում կատարած հանցանքների համար:

Ինչ վերաբերում է Սյունիքի  մարզի առանձին համայնքների ղեկավարների, նրանց տեղակալների վերջին ձերբակալություններին, ես այդ քրեական գործերից տեղյակ չեմ, բայց ունեմ համոզմունք, հիմնավոր կասկած այդ մարդկանց կողմից հնարավոր չարաշահումների մասին: Քանի որ խոսքն ընդամենը ձերբակալության մասին է, դրանք գործառույթներ են, որոնք վերաբերում են քննչական մարմիններին և ոստիկանությանը: Դրանք դեռևս դատական ատյաններին չեն հասել: Ինչքանով են դրանք հիմնավոր քննության ու խափանման միջոց կիրառելու տեսակետից, դրանք դեռ պետք է ստուգվեն: Բայց քանի որ որակի, վստահության առումով, մտածողության առումով այդ մարմիններում աշխատողները փորձելու են իրավունքի գերակայության սկզբունքի հիման վրա և դա ենթադրում է, որ նաև ընթացակարգերը պետք է համապատասխանեն մարդու իրավունքների չափանիշներին, և այդ հարցերում կան կասկածներ, բայց դա չի նշանակում, որ քրեական հետապնդման ենթարկելու հիմքերը չկան: Հենց այստեղ է շան գլուխը թաղված, որ պետական մարմինների, իրավապահ մարմինների չբարեփոխված լինելը ռիսկի տակ է դնում հանցագործությունների բացահայտման հիմնավորվածության գործողությունների օրինաչափությունը: Այսինքն մենք ականատես ենք եղել, երբ ենթադրենք քրեական հետապնդման ենթարկվող դատավորը կամ նախկին պաշտոնատար անձը կարողանում է ազատ հատել սահմանը և հեռանալ Հայաստանից: Կամ քննաչական մարմինը պացույցների ձեռքբերման ուղղությամբ պատշաճ գրագիտություն ցույց չի տալիս և իհարկե, իրավունքի գերակայության սկզբունքը չի երաշխավորվում ոչ թե այն առումով, որ գիտակցված խախտում են անում, այլ որովհետև գրագետ քննություն չեն կարողանում իրականացնել: Կարող ենք խոսել մարդու իրավունքների խախտումների մասին, բայց կանխամտածված քաղաքական հետապնդման մասին, որը փորձում են ներկայացնել, իրականությանը չի համապատասխանում: Կոռուպցիոն հանցագործությունների, պաշտոնական դիրքի չարաշահման մեջ կասկածվողների նկատմամբ քրեական հետապնդումները որակել որպես քաղաքական հետապնդում, դա ընդամենը քաղաքական քարոզչության նպատակն ունի: Մյուս կողմից իրավապահ մարմինների ոչ պատշաճ բարեփոխված լինելը նպաստում է  նման մանիպուլյացիաներին:

Դուք անընդհատ խոսում եք վեթինգի անհրաժեշտության մասին, բայց գործող իշխանությունը դրա մասին ընդհանրապես չի խոսում:

Իշխանությունը խոսել է վեթինգի մասին, հետո հետևողական չի եղել: Հիմա կարծես թե վերադառնում են այդ համակարգային, խորքային վեթինգի գաղափարին: Թե ինչ ընթացք դա կստանա, ես այս պահին չեմ ուզում կանխատեսումներ անել, որովհետև առնվազն նոր նշանակված արդարադատության նախարարը հայտարարել է դատական համակարգում վեթինգի անցկացման անհրաժեշտության մասին: Ինչ բովանդակություն կամ ինչ ընթացք դա կստանա, պետք է սպասենք գործողություններին այն իմաստով, թե ինչ են առաջարկել: Բայց մենք ձեռքներս ծալած չենք նստելու, որ ինչ առաջարկեն, մենք էլ ասենք՝ լավ է, թե վատ է: Մենք շահագրգիռ ենք դատական համակարգը, իրավապահ համակարգը արմատական փոփոխության ենթարկելու հարցում, որպեսզի պետության պարտավորությունը, մարդու իրավունքների խախտումներ թույլ չտալու, մյուս կողմից մարդու իրավունքների խախտմանը հանգեցրած հանցավոր գործողությունները օբյեկտիվ,  բազմակողմանի և լրիվ քննության ենթարկելու ուղղությամբ, երաշխավորված կլինեն: Սա է ամբողջ նպատակը, հակառակ պարագայում պարարտ հող է ստեղծվում անգրագիտության հետևանքով սխալները դարձնելու մանիպուլյացիայի առարկա և որակելու որպես քաղաքական հետապնդում:

lragir.am