Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ

ՀՀ/ԼՂ արտակարգ իրավիճակների պետական ծառայությունը տեղեկացրել է նոյեմբերի 2-ի լույս 3-ի գիշերն ընդհանուր առմամբ խաղաղ բնակավայրերում պահպանվել է հարաբերական հանգիստը։ Սակայն լուսադեմին ադրբեջանական զինուժը վերսկսել է գործողությունները և «Սմերչ» կայանքից կրակ բացել ԱՀ/ԼՂ-ի Մարտունի և Շուշի քաղաքների ուղղությամբ։ Տուժածներ չկան։

Ավելի ուշ Ծառայությունը տեղեկացրել է, որ մարտական գործողություններին զուգահեռ ադրբեջականական զինուժը շարունակել է կրակի տակ պահել նաև խաղաղ բնակավայրերը։

Օրվա ընթացքում թշնամական ուժերը ռազմական ավիացիա են կիրառել ԱՀ/ԼՂ-ի Մարտունի քաղաքի ուղղությամբ, հրետակոծել Շուշի քաղաքը։ Իսկ Շահումյանի շրջանում կիրառել են РСЗО տեսակի հրթիռ։ Նախնական տվյալներով տուժածներ չկան։

Հայկական միասնական տեղեկատվական կենտրոնը տեղեկացրել է, որ ԱՀ/ԼՂ-ի տարածքում հայտնվել է ադրբեջանական զինուժի կողմից արձակված նոր զինատեսակ։ Ուսումնասիրությունից պարզվել է, որ այն այրող կասետային զենք է` մոտ 40 սմ երկարությամբ, որի կիրառումը խաղաղ բնակչության ուղղությամբ արգելված է Ժնևյան և միջազգային կոնվեցիաներով։ Այս զինատեսակը նախատեսված է զանգվածային ոչնչացման և տարածքների հրկիզման համար։

Արցախի տեղեկատվական շտաբը լուսանկարներ է հրապարակել ու տեղեկացրել, որ Ադրբեջանի զինուժը նոյեմբերի 3-ին դարձյալ հրետակոծել է ԱՀ/ԼՂ-ի Շուշի քաղաքը:

ԱՀ/ԼՂ մարդու իրավունքների պաշտպան Արտակ Բեգլարյանը տեղեկացրել է, որ  Արցախի առնվազն 1815 հա անտառների հրդեհումը պատերազմական հանցագործություն է: Քաղաքացիական բնակավայրերի և օբյեկտների թիրախավորմանը զուգահեռ՝ հատկապես վերջին օրերի ընթացքում Ադրբեջանի զինված ուժերը դիտավորյալ հրդեհում են Արցախի անտառածածկ տարածքները՝ ըստ նախնական տվյալների՝ հիմնականում սպիտակ ֆոսֆորի արգելված զինատեսակի կիրառմամբ:

Փաստահավաք առաքելության շրջանակներում պարզվել է, որ ադրբեջանական կողմից Արցախի անտառների դիտավորյալ հրդեհումը կրում է համատարած բնույթ և ընդգրկում է բոլոր շրջանները: Նախնական տեղեկություններով՝ հրդեհի է մատնվել արդեն 1815 հա անտառածածկ տարածք, սակայն տարբեր վայրերում հրդեհները շարունակվում են, և առկա է ծավալների արագ աճի միտում:

Հաշվի առնելով հրդեհված անտառների ծավալն ու աշխարհագրական ընդգրկվածությունը՝ ԱՀ/ԼՂ-ի բնակչությունը կանգնած է բնապահպանական աղետի առաջ, որը խարխլում է տարածաշրջանում բնապահպանական անվտանգությունը և երկարաժամկետ վտանգավոր հետևանքներ է պարունակում Արցախի բնակչության կյանքի ու առողջության համար: Բացի դրանից՝ ադրբեջանական զինված ուժերն այդ հանցավոր մեթոդաբանությամբ նպատակ ունեն վնասել անտառներում ապաստանած քաղաքացիական բնակչությանը: Պաշտպանն ընդգծում է, որ ադրբեջանական զինուժի կողմից Արցախի անտառների դիտավորյալ հրդեհումը պատերազմական հանցագործություն է և կոչ անում միջազգային հանրությանը գործնական քայլեր ձեռնարկել ադրբեջանական հանցագործությունները դատապարտելու և պատասխանատուներին պատժելու ուղղությամբ:

ԱՀ/ԼՂ ՄԻՊ Արտակ Բեգլարյանն ընդունել է «Մեկ ազատ աշխարհ» իրավապաշտպան կազմակերպության նախագահին և Իսլանդիայի խորհրդարանի պատգամավորի:

Նա ներկայացրել է սեպտեմբերի 27-ից ադրբեջանական զինուժի կողմից Արցախի ժողովրդի դեմ իրականացվող վայրագությունները, որոնք ուղեկցվում են միջազգային մարդասիրական իրավունքի կոպտագույն խախտումներով ու պատերազմական հանցագործություններով:

Ներկայացնելով հավաքագրված փաստերը՝ Ա. Բեգլարյանը մանրամասն անդրադարձել է Ադրբեջանի կողմից Արցախի քաղաքացիական բնակչության և օբյեկտների, ինչպես նաև հումանիտար գործառույթներ իրականացնող անձանց և կառույցների թիրախավորման դեպքերին:

ՄԻՊ-ն ընդգծել է, որ համաշխարհային իրավապաշտպան համայնքը պետք է արձանագրի տեղի ունեցող հանցագործությունները և ակտիվ քայլեր ձեռնարկի իրականությունը քաղաքական որոշում կայացնող շրջանակներին հասանելի դարձնելու և գործնական արձագանքներ երաշխավորելու համար:

Իսլանդիայի խորհրդարանի պատգամավորը և «Մեկ ազատ աշխարհ» իրավապաշտպան կազմակերպության նախագահը շեշտադրել են, որ պատերազմը և ադրբեջանական հանցագործությունները պետք է օր առաջ դադարեն՝ մարդու իրավունքների պաշտպանությունը համարելով առաջնահերթություն: Նրանք ընդգծել են, որ անկախ որևէ կարգավիճակից ու հանգամանքից՝ Արցախի բնակիչները պետք է լինեն միջազգային պաշտպանության ներքո՝ հաշվի առնելով նաև մարդու իրավունքների համընդհանրության սկզբունքը:

ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատար Միշել Բաչելետը մտահոգություն է հայտնել ԼՂ-ի հակամարտության ընթացքում բնակելի շրջանների նկատմամբ չտարբերակված հարձակումների կապակցությամբ՝ նախազգուշացնելով, որ նման գործողությունները կարող են ռազմական հանցագործություն լինել: Այս մասին հաղորդագրություն է տարածել Բաչելետի մամուլի ծառայությունը: «Գերագույն հանձնակատարն անհանգստություն է հայտնել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում և նրա շուրջ բնակեցված շրջաններում չտարբերակված հարձակումների կապակցությամբ, ինչը հակասում է միջազգային մարդասիրական իրավունքին, և նախազգուշացրել է, որ դրանք կարող են ռազմական հանցագործություններ լինել»-ասված է հաղորդագրության մեջ:

ՀՀ ՄԻՊ-ը մի քանի ապացույց է հրապարակել ֆեյսբուքյան էջում ու  տեղեկացրել, որ շարունակում է ձեռք է բերել օբյեկտիվ բնույթի նոր ապացույցներ այն մասին, որ ադրբեջանցիներն ապօրինաբար տիրանում են հայկական կողմի գերիների սոցիալական ցանցերի օգտահաշիվների գաղտնաբառերին ու սկսում են կառավարել այդ էջերը: Ապացույցները վկայում են, որ սոցիալական ցանցերի այդ էջերը կամ օգտահաշիվներն ակտիվացվում են ադրբեջանական IP (Internet Protocol) տիրույթից՝ հաճախ յուրաքանչյուր անգամ մուտք գործելով տարբեր սարքերով՝ համակարգիչ, բջջային հեռախոս, Ipad: Դա անում են տարբեր օրերի ու ժամերի։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ այդ հայկական էջերից շարունակվում է տարածվել ատելություն, Հայաստանում և Արցախում հասարակական ու քաղաքական ներքին թշնամանք հրահրող, հասարակությունում լարվածություն, խուճապ ու տագնապ առաջացնող նյութեր: 

Այս և մյուս բոլոր նյութերը փաստագրված են Հայաստանի մարդու իրավունքների պաշտպանի կողմից՝ միջազգային մարմիններին ըստ իրավասության ուղարկելու նպատակով:

Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեի հայաստանյան առաքելությունը ֆեյսբուքյան էջում գրել է. հիվանդանոցները չպետք է հարձակման ենթարկվեն։ Բժիշկները չպետք է հարձակման ենթարկվեն։ Հիվանդները չպետք է հարձակման ենթարկվեն։ Սակայն Ղարաբաղյան հակամարտությունը կործանում է առողջապահական համակարգը։ Դա անընդունելի է։

Մինչ օրս  ադրբեջանական ագրեսիային զոհ է գնացել ընդհանուր թվով 49 խաղաղ բնակիչ. 46-ը՝ ԱՀ/ԼՂ-ում,  3-ը՝ ՀՀ-ում:

Լուսանկարում՝ Շուշի, ԱՀ/ԼՂ