Հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձինք ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կարող են ճանաչվել անգործունակ, ինչի հետևանքով նրանք զրկվում են իրենց իրավունքներից պատշաճ և լիարժեք օգտվելու, որոշում կայացնելու և ինքնուրույն գործելու հնարավորությունից ինչպես կյանքի համար կարևոր նշանակություն ունեցող հարցերում, այնպես էլ ամենօրյա կենցաղային հարցերում, ինչպես նաև իրենց գործողությունների համար պատասխանատվություն կրելու պարտավորությունից:
2010 թ. հոկտեմբերի 22-ին ՀՀ-ն վավերացրել է Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին ՄԱԿ-ի կոնվենցիան: Կոնվենցիան ևս մեկ անգամ ամրագրել է հաշմանդամություն ունեցող անձանց՝ օրենքի առջև հավասարության և գործունակության պահպանման սկզբունքը: Մասնավորապես ըստ Կոնվենցիայի 12-րդ հոդվածի՝ մասնակից պետությունները գիտակցում են, որ հաշմանդամություն ունեցող անձինք մյուսների հետ հավասար հիմունքներով ունեն իրավունակություն կյանքի բոլոր ոլորտներում: Չնայած Կոնվենցիայի հայերեն պաշտոնական թարգմանության տեքստում օգտագործվում է «իրավունակություն» եզրույթը, սակայն անհրաժեշտ է նշել, որ Կոնվենցիայի տեքստում օգտագործված «legal capacity» եզրույթը ըստ հետագա մեկնաբանությունների՝ միտված է արտահայտել թե՛ «իրավունակություն», թե՛ «գործունակություն» հասկացությունների բովանդակությունը:
Հաշվի առնելով, որ հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանությունը հանդիսանում է «Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեային Վանաձորի գրասենյակ» ՀԿ-ի թիրախ ուղղություններից մեկը` Կազմակերպությունը կատարել է ուսումնասիրություն, որով նպատակ է դրվել վեր հանել ՀՀ օրենսդրությամբ անձին անգործունակ ճանաչելու ընթացակարգերի և հետևանքների առանձնահատկությունները, դրանց համապատասխանելիությունը միջազգային չափորոշիչներին, ինչպես նաև մշակել համապատասխան առաջարկություններ:
Ստորև տեսեք ուսումնասիրությունը:
