2021 թվականի մարտի 18-ին Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը բավարարեց ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբանների հայցը՝ Գյումրու հոգեկան առողջության կենտրոնում Ս․ Մ․-ի վերաբերյալ կազմված բժշկական փաստաթղթերում «որպես թմրամոլ» առկա գրառումներն ու հաշվառումը վերացնելու պահանջի մասին։
Ս․ Մ․-ի շահերը ներկայացնում էին ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբաններ Արայիկ Զալյանն ու Սամսոն Գալստյանը։
Ս․ Մ․-ը ՀՀ ճանապարհային ոստիկանությունում գործարք կատարելիս էր տեղեկացել, որ իր վարորդական վկայականը կասեցված է, քանի որ ինքը հաշվառված է Գյումրու հոգեկան առողջության կենտրոնում:
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Ս․ Մ․-ը երբևէ հոգեկան առողջության հետ կապված խնդիրներ չի ունեցել, թմրանյութեր չի օգտագործել, այդ խնդրով բուժման նպատակով երբևէ չի դիմել բժշկի՝ ՀՔԱՎ փաստաբան Ս․ Գալստյանը դիմում է ներկայացրել Գյումրու հոգեկան առողջության կենտրոն և պահանջել վերականգնել Ս․ Մ․-ի խախտված իրավունքները․ վերացնել նրա վերաբերյալ կազմված բժշկական փաստաթղթերում «որպես թմրամոլ» առկա գրառումներն ու հաշվառումը։ Միաժամանակ խնդրել է տրամադրել Ս․ Մ․-ի վերաբերյալ իրենց տրամադրության տակ գտնվող բոլոր փաստաթղթերի պատճենները:
Դրան ի պատասխան՝ Բժշկական կենտրոնը հայտնել է, որ Ս․ Մ․-ի իրավունքները «իբրև» չեն խախտվել, և նրա հաշվառումը եղել է իրավաչափ՝ փորձագիտական լաբորատորիայի՝ թմրանյութի օգտագործման դրական արդյունքի եզրակացության հիման վրա, բայց որևէ բժշկական փաստաթուղթ չի տրամադրվել, քանի որ, ըստ Բժշկական կենտրոնի, դրանք պարունակում էին այլ անձանց բժշկական տվյալներ։
Մինչդեռ, ըստ օրենքով սահմանված կարգի, փորձագիտական լաբորատորիայի եզրակացությունը կարող է հիմք լինել միայն համապատասխան բժշկական հետազոտություն անցնելու և բժիշկ-թմրաբանի կողմից ախտորոշում ստանալու համար։ Իսկ Ս․ Մ․-ի վերաբերյալ համապատասխան փաստաթղթերի բացակայությունը փաստում է այն մասին, որ Գյումրու հոգեկան առողջության կենտրոնում նրան անհիմն են վերցրել հաշվառման։
Հիմք ընդունելով այս հանգամանքները՝ 2021 թվականի մարտի 18-ին Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանը ամբողջությամբ բավարարեց հայցը և որոշեց վերականգնել Ս․ Մ․-ի խախտված իրավունքները։
Նշենք, որ դեռևս 2015-ին դատարանը համանման գործով, որի շրջանակում հայցվորի իրավունքների պաշտպանությունը իրականացնում էր ՀՔԱՎ իրավաբան Տաթևիկ Սիրադեղյանը, հղում անելով ՀՀ Կառավարության համապատասխան որոշման, իր վճռում հստակ նշել էր, որ անձին «որպես թմրամոլ» հաշվառելու համար անհրաժեշտ են բժշկական հետազոտություն և բժիշկ-թմրաբանի ախտորոշում, որոնք տվյալ դեպքում ևս չեն եղել։
Այս գործի կարևորությունը, ըստ ՀՔԱՎ փաստաբան Սամսոն Գալստյանի, նրանում է, որ անձանց «որպես թմրամոլ» հաշվառելու լիազորությամբ օժտված կազմակերպությունները հիմնականում ապօրինի, առանց օրենքով նախատեսված ընթացակարգերի պահպանման, հաշվառում են «որպես թմրամոլ»՝ դրանով սահմանափակելով քաղաքացիների իրավունքները, իսկ այս վճիռը զսպողական դեր պետք է ունենա այդպիսի կազմակերպությունների համար։
ՀՔԱՎ-ը 2011-ից մշտադիտարկում է թմրամիջոց գործածող անձանց իրավունքների պաշտպանության վիճակը․ բազմիցս մեր հրապարակումներում նշել ենք, որ զանգվածային լրատվության միջոցներում և պետական կառույցների պաշտոնական էջերում հաճախադեպ են այնպիսի խտրական եզրույթներն ինչպիսին, օրինակ, «թմրամոլ» և «թմրամոլություն» բառերն են։ Թմրամիջոցներ գործածող անձանց հաշվառումը կարգավորող իրավական ակտի վերնագիրն արդեն իսկ պարունակում է խտրական բառապաշար։ Ներկայացրել ենք առաջարկներ՝ ոլորտը բարելավելու, խտրական եզրույթները փոխարինելու մասին։ Սակայն ոչ ձևակերպումներն են փոխվել, ոչ էլ պրակտիկան։ Անձանց որպես թմրամիջոց գործածող հաշվառման վերցնելու գործընթացը դեռևս չի բարելավվել, կայացվում են կամայական որոշումներ՝ շրջանցելով օրենսդրական կարգավորումները, ինչը հանգեցնում է անձի իրավունքների խախտման։
On 18 March 2021, General Jurisdiction Court of Shirak Region upheld HCA Vanadzor advocates’ claim to eliminate the registration of S.M. in Gyumri Mental Health Center and the note “as a drug user” in his medical documents.
S.M. ‘s interests are presented by HCA Vanadzor advocates Arayik Zalyan and Samson Galstyan.
When making a transaction in the RA Road Police, S.M. got informed that his driving license was suspended, as he was registered in Gyumri Mental Health Center.
Taking into account that S.M. has never had mental health problems, has not used drugs and has never applied to a doctor to get treatment, HCA Vanadzor advocate S. Galstyan made an application to Gyumri Mental Health Center, claiming to restore S.M.’s violated rights: to eliminate entries – in his medical documents – containing the expression “as a drug user” and his registration. At the same time, the advocate asked to provide copies of all the documents on S.M. that they possessed.
In response, the Medical Center informed as if S.M.’s rights were not violated and his registration was legal based on the expert laboratory conclusion according to which he had used drugs. However, no medical document was provided, as, according to the Medical Center, they contained other persons’ medical data.
Whereas, according to the procedure established by law, conclusion of the laboratory can only be the basis to undergo the relevant medical examination and get a diagnosis by the doctor-narcologist. But the lack of the relevant documents regarding S.M. shows that he was registered in Gyumri Mental Health Center without any grounds.
Based on the aforementioned, on 18 March 2021, General Jurisdiction Court of Shirak Region fully upheld the claim and decided to restore S.M. ‘s violated rights.
It should be noted that HCA Vanadzor lawyer Tatevik Siradeghyan implemented protection of the plaintiff’s rights in a similar case back in 2015. In the frame of this case, the Court referred to the RA Government’s relevant decision and clearly noted in their judgment that for a person to be registered “as a drug user”, medical examination and a diagnosis of a doctor-narcologist are needed, which were lacking in this case, too.
According to HCA Vanadzor advocate Samson Galstyan, the importance of this case is that organizations with the power to register a person “as a drug user” mainly register persons “as drug users” illegally, without the procedures established by law, by thus restricting citizens’ rights, while this judgment must have a deterrent role for such organizations.
Since 2011, HCA Vanadzor has been monitoring the situation of the rights of drug users. We have mentioned in our publications many times that discriminatory terms such as “narcomaniac” and “narcomania” are frequently used in mass media and state organizations’ official pages. The legal act regulating the registering of drug users itself contains discriminatory language. We have made recommendations to improve the sphere and replace discriminatory terms. However, neither formulations nor the practice has been changed. The process of registering persons as drug users has not improved yet: arbitrary decisions are made by avoiding legislative regulations,which leads to violations of human rights.
[:]
