Ոստիկանության բաժնում բռնության ենթարկվելուց հետո 2019 թ․ ապրիլի 8-ին հիվանդանոցում մահացած Էդգար Ծատինյանի գործով քննարկման վարույթ հարուցելուց 8 ամիս անց միայն ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմը տեղեկություն է տրամադրել ընթացքի մասին:

 

Մարդու իրավունքների պաշտպանը լրատվամիջոցների հրապարակումների հիման վրա քննարկման վարույթ էր սկսել դեռևս 2019 թ․ ապրիլի 15-ին, բայց արդյունքների մասին տեղեկատվություն չէր հրապարակել։

 

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի փաստաբան Արայիկ Զալյանը Է․ Ծատինյանի իրավահաջորդների իրավունքների պաշտպանությունն ստանձնելուց հետո 2019-ի հունիսին Մարդու իրավունքների պաշտպանին ևս դիմել էր՝ իմանալու ձեռնարկած գործողությունների մասին։

 

Քննարկման վարույթ հարուցելուց 8, իսկ Ա․ Զալյանի հարցումից 6 ամիս էր անցել, բայց Մարդու իրավունքների պաշտպանը որևէ տեղեկություն չէր հրապարակել։ Երեկ ստացանք Պաշտպանի աշխատակազմի՝ դեկտեմբերի 9-ին թվագրված գրությունը, որով, բացի արդեն հրապարակված տեղեկություններից, հայտնում են, որ Է․ Ծատինյանի մայրը Պաշտպանի աշխատակազմում ընդունելության ժամանակ գրավոր բողոք է ներկայացրել Մարդու իրավունքների պաշտպանին։ Իսկ քննարկման ընթացակարգը շարունակվում է։

 

Է․ Ծատինյանի մահվանից հետո քրեական գործ էր հարուցվել նախ ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությունում՝ ոստիկանության բաժնում խոշտանգելու հիմքով։ Դեպքից շուրջ մեկ ամիս անց միայն հայտնի դարձավ երկրորդ քրեական գործի մասին, որը հարուցվել էր ՀՀ քննչական կոմիտեում՝ ոչ պատշաճ բժշկական օգնության հիմքով։

 

Քննչական կոմիտեում հարուցված քրեական գործի մասին Հատուկ քննչական ծառայությունում տեղեկանալուց հետո ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի փաստաբան Արայիկ Զալյանը դիմել էր ՀՀ գլխավոր դատախազություն՝ քրեական գործը ողջ ծավալով տուժող կողմին հասանելի դարձնելու և Հատուկ քննչական ծառայություն փոխանցելու հարցով։  Գլխավոր դատախազությունը երկու քրեական գործերը միացնելու և Հատուկ քննչական ծառայությունում քննելու «անհրաժեշտություն չէր տեսել»։

 

Չէր բավարարվել նաև Ա․ Զալյանի՝ ոչ պատշաճ բժշկական օգնության հիմքով հարուցված քրեական գործը ըստ ընդդատության փոխանցելու դիմումը․ «Արմենիա» ԲԿ-ում գրանցված մահվան դեպքը, ըստ վարչական բաժանման, չպետք է քններ Ավան և Նոր Նորք վարչական շրջանների քննչական բաժինը, քանի որ հաղորդում ներկայացրած կառույցը գտնվում է Աջափնյակ վարչական շրջանում։

 

Փաստաբանը քննչական գործողություններ իրականացնելու այլ միջնորդություններ ևս ներկայացրել է Հատուկ քննչական ծառայություն և Քննչական կոմիտե։

 

Ուշագրավ է, որ դատաբժշկական եզրակացությունը արձանագրել է, որ հիվանդանոց տեղափոխվելու պահին վնասված է եղել Է․ Ծատինյանի շրթունքն ու ատամնաշարը, ինչպես նաև աջ ձեռքը, որը դաստակի մասում վիրակապված է եղել փողկապով, ինչը վկայում է, որ ոստիկանության բաժնում նրա նկատմամբ բռնություն են գործադրել։ 

 

Փորձագետն արձանագրել է նաև, որ Է․ Ծատինյանի հագուստի վրա ուսի հատվածում առկա է ձգվածություն, որը կարող էր առաջանալ հագուստից քաշելու հետևանքով, ինչպես նաև ոչ ողորկ մակերեսի, հավանաբար՝ գետնի հետ շփման հետքեր։ Այլ կերպ ասած՝ փորձագետն արձանագրել է, որ Է․ Ծատինյանին, հնարավոր է, բացի բռնության ենթարկելուց,  քարշ են տվել նաև գետնի վրա։

 

Իսկ ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմինը Է․ Ծատինյանի բժշկական փաստաթղթերում խախտումներ էր արձանագրել և «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» ԲԿ-ում, որտեղ նախ տեղափոխվել է շտապօգնության մեքենայով, և «Արմենիա» ԲԿ-ում, որտեղ մահացել է։

Այնուամենայնիվ պետք է արձանագրենք, որ չնայած կյանքի իրավունքի խախտման և խոշտանգման հիմքով հարուցված քրեական գործերը ենթակա են արագ ընթացակարգով քննության, և դատաբժշկական եզրակացությամբ ու Տեսչական մարմնի ուսումնասիրությամբ էական բացահայտումներ են արվել, բայց ոչ Հատուկ քննչական ծառայությունը, ոչ Քննչական կոմիտեն բավարար ջանք չեն գործադրում մեղավորներին բացահայտելու և պատասխանատվության ենթարկելու ուղղությամբ։ Իսկ Մարդու իրավունքների պաշտպանը քննարկման վարույթ հարուցելու մասին հայտարարելուց 8 ամիս անց միայն տեղեկություն տրամադրեց այն մասին, որ մինչ օրս ոչինչ չի արվել:

8 months after the initiation of discussion procedure on the death of Edgar Tsatinyan who died in hospital on April 8, 2019, having been subjected to violence in the police division, the RA Human Rights Defender staff provided information on the process of the case. 

 

Back on April 15, 2019, the Human Rights Defender started a discussion procedure on the basis of media publications, but has not published any information regarding the results. 

 

On June 2019, after undertaking the protection of the rights of E. Tsatinyan’s legal successor, Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor lawyer Arayik Zalyan also applied to the Human Rights Defender to get information about the actions taken.  

 

8 months passed since the initiation of the discussion procedure and 6 months passed since the inquiry sent by A. Zalyan, but the Human Rights Defender has not publicized any information. Yesterday we received the Defender staff’s letter dated December 9, which, besides the publicized information, also informed that E.Tsatinyan’s mother submitted a written complaint to the Human Rights Defender during the reception at the Human Rights Defender staff. The discussion procedure continues.  

 

After E.Tsatinyan’s death, a criminal case was initiated in the RA Special Investigation Service on the basis of torture in the police division. It was only about a month after the incident that the second criminal case became known. The latter was initiated in the RA Investigative Committee on the basis of improper medical aid.

 

Upon learning in the Special Investigation Service about the criminal case initiated in the Investigative Committee, HCA Vanadzor lawyer Arayik Zalyan applied to the RA Prosecutor General’s Office to make the criminal case, in full volume, available to the injured party and transfer the case to the RA Special Investigation Service. The Prosecutor General’s Office “saw no necessity” to merge the two criminal cases and investigate it in the Special Investigation Service.   

 

A. Zalyan’s application to transfer, according to the jurisdiction, the criminal case initiated on the basis of improper medical aid was also rejected: according to administrative distribution, the death case recorded in “Armenia” MC should not be investigated by Avan and Nor Nork administrative disctricts’ investigation division, since the institution that made the report is located in Ajapnyak administrative district. 

 

The lawyer also submitted other petitions to the Special Investigation Service and Investigative Committee on taking investigative actions. 

 

It is noteworthy that the forensic medical conclusion recorded that while being taken to hospital, E.Tsatinyan’s lip and set of teeth were injured and his right arm was bandaged around the wrist with a tie, which indicates that he had been subjected to violence in the police division.   

 

The expert also recorded that E.Tsatinyan’s clothes were stretched in the shoulders, which could be caused by pulling the clothes, and there were also traces of contact with uneven surface, probably the ground. In other words, the expert recorded that besides being subjected to violence, E.Tsatinyan might have been dragged on the ground. 

 

Moreover, the RA Health and Labor Inspectorate recorded violations in E.Tsatinyan’s medical documents both in “Saint Gregory the Illuminator” MC, where he was transferred by ambulance car and in “Armenia” MC, where he died.

Nevertheless, we should record that although criminal cases initiated on the basis of violation of the right to life and torture  are subject to quick investigation and there have been essential findings by forensic medical conslusion and study conducted by the Inspectorate, neither the Special Investigation Service, nor the Investigative Committee make sufficient attempts to discover the perpetrators and hold them liable. And it took the Human Rights Defender 8 months after the announcement of discussion procedure to inform that nothing has been done so far.

 

[:]