Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար, իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցի հետ խոսել ենք ապօրինի գույքի բռնագանձման խնդիրների շուրջ

– Ապօրինի ճանապարհով ձեռք բերված գույքի վերադարձը անցումային արդարադատության գործիքներից մեկն է: Իհարկե, կարևոր է այդ գործիքի կիրառումը, բայց պետք է նաև մյուս գործիքները նույնպես կիրառվեն, որպեսզի համակարգային փոփոխություններ ունենանք մթնոլորտի ձևավորման, վստահության ձևավորման առումով: Մասնավորապես, խոսքը վերաբերում է նաև անցումային արդարադատության մյուս ինստիտուտի՝ պետության բռնազավթման կամ մինչև հեղափոխությունը եղած ժամանակահատվածում մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների արձանագրման նպատակով փաստահավաք կամ ճշմարտության հանձնաժողովի ձևավորմանը, որը ցավոք սրտի, մինչև հիմա ստեղծված չէ: Այն պետք է ստեղծված լիներ դեռևս տարվա սկզբին: Երկրորդ հանգամանքը, իհարկե, այն է, թե կոռուպցիոն գործերով դատարանի ձևավորումը կամ հակակոռուպցիոն կոմիտեի ձևավորումը ինչքանով է վստահելի լինելու չբարեփոխված իրավապահ մարմինների ներգրավմամբ այս օրենքի կիրառման արդյունավետությունը: Շատ կարևոր է ոչ միայն այս օրենքի կիրառումը, այլև այդ քայլերի նկատմամբ վստահելիությունը: Այսինքն այդ տվյալների հավաքագրումը, մշակումը պետք է լինի վստահելի գործընթաց, կասկած չհարուցի: Այս առումով ես ունեմ մտահոգություններ, որոնց համար բազմաթիվ փաստեր կան նախընթաց ժամանակահատվածում: Խոսքը վերաբերում է դատական համակարգին, քննչական մարմիններին, իրավապահ մարմիններին: Այո, կան կասկածներ, որ այդ գործընթացն արդյունավետ կլինի և նաև կիրականացվի արդարադատության նորմերի պահպանմամբ, ասել է պրն Սաքունցը:

Իշխանությունը խոսում է շուրջ 400 գործերի մասին, որոնք վերաբերում են ապօրինի գույքի բռնագանձմանը:

Ես չգիտեմ, թե քանի գործի մասին է խոսքը, թեկուզ մեկ գործ լինի, այն պետք է լինի վստահելի, օրենսդրական նորմերին համապատասխան և նաև համապատասխան կարողություններ ունենան դրանք իրականացնելու, որպեսզի արդյունքների հանդեպ կասկածներ չլինեն:

Հայտնի է, որ արդեն Վովա Գասպարյանի  գույքի վրա կալանք է դրվել, խոսքը մեծ կարողությունների մասին է՝ իր ու իր ընտանիքի անդամների անունով:

Դուք վերցրեք նախորդ ժամանակահատվածում պաշտոնատար անձանց ցանկը, նրանց պաշտոնական եկամուտները և ունեցվածքը: Հիմա ես չգիտեմ, թե այդ ցանկում առաջին տեղում Վովա Գասպարյանն է, թե նախկին վարչապետներ, նախարարներ, պատգամավորներ: Վերջին հաշվով 2017-ին ընտրված Ազգային ժողովում 16 դոլարային միլիոնատեր պատգամավոր կար: Ամեն ինչ այնքան ակնհայտ է եղել: Կամ դղյակները, որ տեսնում ենք ոչ միայն Երևանում, այլև մարզերում: Հիմա խնդիրն այն է, որ կարողանան իրականացնել որակյալ ուսումնասիրություն, զննություն, քննություն: Նաև այս գործընթացում պահանջվում է միջազգային համագործակցություն, որովհետև գույքը ոչ միայն Հայաստանում է գտնվում, այլև օտար երկրներում: Ասենք որևէ նախկին պաշտոնյա Ռուսաստանում ունի գույք, դրա վերաբերյալ տվյալները կարողանալո՞ւ են ստանալ Ռուսաստանից: Ես պատկերացնում եմ, որ ԱՄՆ-ի կամ ԵՄ որևէ երկրի հետ կոռուպցիոն բնույթի հանցագործությունների բացահայտման առումով կարող ես համագործակցություն ձևավորել, բայց այնպիսի երկրներում, ինչպիսին ասենք Ռուսաստանն է, մի քիչ կասկածելի է նման համագործակցության հավանականությունը: Այսինքն բացի օրենքից պետք է նաև անհրաժեշտ գործիքակազմ, մեխանիզմներ, կարողություններ ունենաս, դրանք պետք է ձևավորված լինեն: 

Այսինքն իշխանությունների համար շատ բարդ է լինելու այս գործընթացն ավարտին հասցնե՞լը:

Գործընթացը կարող է երկար տարիներ տևել, բայց խնդիրն ու բարդությունը ոչ թե քանակի մեջ է, այլ կարողությունների մեջ է: Կա՞ն համապատասխան մասնագիտական կարողություններ, որպեսզի քաղաքական կամքն իրականանալի դառնա:

Մյուս կողմից, ասենք, եթե գործը հասավ դատարան, ի՞նչ երաշխիք կարող է լինել, որ դատարանը գործարքի չի գնա ապօրինի գույք ունեցող նախկին պաշտոնյաների հետ:

Այսօրվա դատարանի դեպքում, այո, այդ մտավախությունը կա: Ի վերջո, շատ դատավորներ իրենք էլ ապօրինի գույք ունեցողներ են: Այնպես որ, մի բան է գործընթացն սկսելը, մեկ այլ բան է այդ գործընթացը արդյունավետ և վստահելի իրականացնելը, որի համար անհրաժեշտ է նոր դատարան: Նախատեսվում է կոռուպցիոն հանցագործությունների գծով դատարան ստեղծել, բայց դա սեպտեմբերից նոր կլինի: Հակակոռուպցիոն կոմիտեն հուլիսի կեսից գործի կանցնի: Տեսնենք ինչպես կլինի:

Դատախազությունում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ ապօրինի գույքի բռնագանձման ինստիտուտը կիրառելիս պիտի կարողանան արդարության ճանապարհներով քայլել, որպեսզի վրեժխնդրության տրամաբանություն չգործի, այլ գործի օրինականության տրամաբանություն:

Վրեժխնդրության մասին չի կարող խոսք լինել, եթե ամեն ինչ իրականացվում է օրինականության և իրավունքի պահպանման սկզբունքի հիման վրա: Ցանկությունը մի բան է, իրականացնելու համար անհրաժեշտ կարողությունները՝ մեկ այլ բան: Ես կասկածներ ունեմ, որ համապատասխան կառույցների չբարեփոխման պայմաններում այդ գործընթացը կլինի արդյունավետ ու վստահելի:

lragir.am