Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ

Գիտական տեղեկանք

24-ը ապրիլի, 2020 թ.

ԱՀԿ-ն ուղենիշներ է հրապարակել ԿՈՎԻԴ-19-ին հակազդման հաջորդ փուլում հանրային առողջության միջոցառումների և սոցիալական միջոցառումների ճշգրտման վերաբերյալ:1 Որոշ կառավարություններ առաջարկել են, որ ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2-ի՝ ԿՈՎԻԴ-19-ն առաջացնող վիրուսի նկատմամբ հակամարմինների հայտնաբերումն օրգանիզմում կարող է հիմք դառնալ «իմունիտետի անձնագիր» կամ «ռիսկազերծ լինելու հավաստագիր» տալու համար, որն անհատներին թույլ կտա ճանապարհորդել աշխատանքի կամ վերադառնալ աշխատանքից՝ ենթադրելով, որ նա այդ պարագայում պաշտպանված է կրկնավարակումից: Ներկայումս չկան տվյալներ այն մասին, որ ԿՈՎԻԴ-19-ից վերականգնված և հակամարմին ունեցող մարդիկ պաշտպանված են երկրորդ անգամ վարակվելուց:

ԿՈՎԻԴ-19-ին ներհատուկ հակամարմինների չափումը

Բնական վարակ հանդիսացող հարուցչի նկատմամբ իմունիտետի ձևավորումը բազմաքայլ գործընթաց է, որը սովորաբար տեղի է ունենում 1-2 շաբաթվա ընթացքում: Օրգանիզմն արձագանքում է վիրուսային վարակին անմիջապես՝ ոչ սպեցիֆիկ բնական արձագանքով, որում մակրոֆագերը, նեյտրոֆիլերը և դենդրիտային բջիջները դանդաղեցնում են վիրուսի առաջխաղացումը և կարող են անգամ կանխել ախտանշանների դրսևորումը: Այդ ոչ սպեցիֆիկ արձագանքին հետևում է ադապտիվ՝ հարմարվողական արձագանքը, երբ օրգանիզմն արտադրում է հենց տվյալ վիրուսին ամրակցվող հակամարմիններ: Այդ հակամարմինները սպիտակուցներ են, որոնք կոչվում են իմունոգլոբուլիններ: Օրգանիզմը նաև T-բջիջներ է արտադրում, որոնք ճանաչում և սպանում են վիրուսով վարակված այլ բջիջները: Դա կոչվում է բջջային իմունիտետ: Դա՝ ադապտիվ արձագանքի հետ միասին, կարող է մաքրել օրգանիզմը վիրուսից, և եթե արձագանքը բավականաչափ ուժեղ է, ապա՝ կանխել խորացման հետևանքով ծանր հիվանդության առաջացումը կամ միևնույն վիրուսով կրկին անգամ վարակվելը: Այս գործընթացն հաճախ չափվում է արյան մեջ հակամարմինների առկայությամբ:

ԱՀԿ-ն շարունակում է ուսումնասիրել ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2 ինֆեկցիային արձագանքող հակամարմինների վերաբերյալ ապացուցողական տվյալները:2-17 Այդ ուսումնասիրությունների մեծ մասը ցույց է տալիս, որ վարակից վերականգնված մարդիկ իրենց օրգանիզմում ունեն վիրուսի հակամարմիններ: Այնուամենայնիվ, այդ մարդկանցից ոմանց մոտ շատ դանդաղ է արյան մեջ հակամարմինների չեզոքացման տեմպը,4 ինչը վկայում է այն մասին, որ վերականգնման համար թերևս մեծ դեր ունի նաև բջջային իմունիտետը: 2020 թվականի ապրիլի 24-ի դրությամբ չի եղել ուսումնասիրություն, որում կգնահատվեր, թե արդյոք ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2 ինֆեկցիային արձագանքող հակամարմինների առկայությունն ապահովում է մարդու իմունիտետն այս վիրուսով կրկին անգամ վարակվելու նկատմամբ:

Լաբորատոր թեստերը, որոնք մարդկանց մոտ հայտնաբերում են ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2-ի հակամարմինները՝ ներառյալ իմունախտորոշիչ արագ (ռապիդ) թեստերը, ճշգրտության և արժանահավատության առումով լրացուցիչ հաստատման կարիք ունեն: Իմունախտորոշիչ ոչ ճշգրիտ թեստերը կարող են մարդկանց կեղծ դասակարգման հանգեցնել երկու առումներով: Առաջինն այն է, որ դրանք կարող են վարակակիր անձանց սխալմամբ դասակարգել որպես վարակը չկրող անձ, իսկ երկրորդը՝ չվարակված անձանց սխալմամբ դասակարգել որպես վարակակիր: Այս երկու սխալները ծանր հետևանքներ ունեն և ազդելու են համավարակի դեմ պայքարի աշխատանքների վրա: Նշված թեստերում անհրաժեշտ է նաև ճշգրտորեն տարբերակել ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2-ի անցյալի վարակները և մարդկանց շրջանում հայտնի վեց կորոնավիրուսների պատճառած վարակման դեպքերը: Վեցից չորսը սովորական գրիպ են առաջացնում և լայն տարածում ունեն: Մնացած երկուսը Միջին արևելքի շնչառական համախտանիշ (MERS) և Սուր ծանր շնչառական համախտանիշ (SARS) առաջացնող վիրուսներն են: Այդ վիրուսներից որևէ մեկով վարակված մարդկանց մոտ կարող են արտադրվել այն հակամարմինները, որոնք խաչաձև ներգործություն ունեն ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2-ով վարակման դեպքում արտադրվող հակամարմինների հետ:

Բազմաթիվ պետություններ ներկայումս բնակչության մակարդակում կամ կոնկրետ խմբերում, օրինակ՝ բուժաշխատողների շրջանում, հայտնի դեպքերի մերձավոր կոնտակտների կամ տնային տնտեսությունների շրջանում թեստավորում են ՍԱՐՍ-ԿոՎ-2-ի հակամարմինները:21 ԱՀԿ-ն աջակցում է այդ ուսումնասիրություններին, քանի որ դրանք խիստ կարևոր են վարակի ծավալը և ռիսկայնության գործոններն հասկանալու տեսանկյունից: Այդ ուսումնասիրությունները տվյալներ կտրամադրեն ԿՈՎԻԴ-19-ի հայտնաբերելի հակամարմիններ ունեցող մարդկանց մասնաբաժնի վերաբերյալ, սակայն դրանք նպատակ չունեն պարզել, թե արդյոք նշված անձինք իմունիտետ ունեն երկրորդ անգամ վարակվելու նկատմամբ:

Այլ կարևոր նկատառումներ

Համավարակի այս փուլում չկան բավարար ապացուցողական տվյալներ այն մասին, որ հակամարմիններով ձևավորվող իմունիտետն այնքան արդյունավետ է, որ երաշխավորված լինի «իմունիտետի անձնագրի» կամ «ռիսկազերծ լինելու հավաստագրի» ճշգրտությունը: Այն մարդիկ, ովքեր ենթադրում են, թե իրենք իմունիտետ ունեն երկրորդ անգամ վարակվելու նկատամբ, քանի որ թեստի դրական արդյունք են ստացել, հնարավոր է՝ արհամարհեն հանրային առողջության մասին տրվող խորհուրդները: Հետևաբար, նման հավաստագրերի կիրառությունը կարող է ավելացնել վարակի տարածման շարունակման վտանգը: Երբ ի հայտ գան նոր ապացուցողական տվյալներ, ԱՀԿ-ն կթարմացնի գիտական այս տեղեկանքը:

Օգտագործված գրականությունը

1. 1. Considerations in adjusting public health and social measures in the context of COVID-19. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/critical-preparedness-readiness-and- response-actions-for-covid-19
2. 2. Wölfel R, Corman VM, Guggemos W, et a Virological assessment of hospitalized patients with COVID-2019. Nature 2020.
3. 3. To KK, Tsang OT, Leung WS, et a Temporal profiles of viral load in posterior oropharyngeal saliva samples and serum antibody responses during infection by SARS-CoV-2: an observational cohort study. Lancet Infect Dis. 2020 Mar 23. pii: S1473-3099(20)30196-1. doi: 10.1016/S1473-3099(20)30196-1.
4. 4. Wu F, Wang A, Liu M, et a Neutralizing antibody responses to SARS-CoV-2 in a COVID-19 recovered patient cohort and their implications. medRxiv 2020: 2020.03.30.20047365.
5. 5. Ju B, Zhang Q, Ge X, et a Potent human neutralizing antibodies elicited by SARS-CoV-2 infection. Biorxiv 2020:2020.03.21.990770.
6. 6. Poh CM, Carissimo G, Wang B, et a Potent neutralizing antibodies in the sera of convalescent COVID-19 patients are directed against conserved linear epitopes on the SARS-CoV-2 spike protein. Biorxiv 2020: 2020.03.30.015461.
7. 7. Zhang W, Du R, Li B, Zheng X, et a Molecular and serological investigation of 2019-nCoV infected patients: implication of multiple shedding routes. Emerg Microbes Infect. 2020 Feb 17; 9(1):386-389. doi: 10.1080/22221751.2020.1729071.
8. 8. Grzelak L, Temmam L, Planchais C, et a SARS-CoV-2 serological analysis of COVID-19 hospitalized patients, pauci- symptomatic individuals and blood donors. medRxiv 2020 (submitted 17 April 2020).
9. 9. Amanat F, Nguyen T, Chromikova V, et a A serological assay to detect SARS-CoV-2 seroconversion in humans. medRxiv 2020: 2020.03.17.20037713.
10. 10. Okba NMA, Müller MA, Li W, et a Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2−specific antibody responses in coronavirus disease 2019 patients. Emerg Infect Dis. 2020 doi: 10.3201/eid2607.200841
11. 11. Zhao J, Yuan Q, Wang H, et a Antibody responses to SARS-CoV-2 in patients of novel coronavirus disease 2019. Clin InfectDis. 2020 doi: 10.1093/cid/ciaa344
12. 12. Guo L, Ren L, Yang S, et a Profiling Early Humoral Response to Diagnose Novel Coronavirus Disease (COVID-19). Clin Infect Dis. 2020 Mar 21. doi: 10.1093/cid/ciaa310.
13. 13. Liu Y, Liu Y, Diao B, Ren Feifei, et a Diagnostic indexes of a rapid IgG/IgM combined antibody test for SARS-CoV-2. medRxiv 2020; doi: 10.1101/2020.03.26.20044883
14. 14. Zhang P, Gao Q, Wang T, Ke Y, et a Evaluation of recombinant nucleocapsid and spie protein serological diagnosis of novel coronavirus disease 2019 (COVID-19). medRxiv. 2020; doi: 10.1101/2020.03.17.20036954
15. 15. Pan Y, Li X, Yang G, Fan J, et a Serological immunochromatographic approach in diagnosis with SARS-CoV-2 infected COVID-19 patients. medRxiv. 2020; doi: 10.1101/2020.03.13.20035428
16. 16. Li Z, Yi Y, Luo X, Xion N, et a Development and clinical application of a rapid IgM-IgG combined antibody test for SARS- CoV-2 infection diagnosis. J Med Virol. 2020 Feb 27. doi: 10.1002/jmv.25727.
17. 17. Li R, Pei S, Chen B, et a Substantial undocumented infection facilitates the rapid dissemination of novel coronavirus (SARS- CoV2). Science 2020.
18. 18. Lou B, Li T, Zheng S, Su Y, Li Z, Liu W, et al. Serology characteristics of SARS-CoV-2 infection since the exposure and post symptoms onse medRxiv 2020; doi: 10.1101/2020.03.23.20041707
19. 19. Lin D, Liu L, Zhang M, Hu Y, et a Evaluation of serological tests in the diagnosis of 2019 novel coronavirus (SARS-CoV-2) infections during the COVID-19 outbreak. medRxiv 2020. doi: 10.1101/2020.03.27.20045153
20. 20. Liu W, Liu L, Kou G, Zheng Y, et a Evaluation of nucleocapsid and spike protein-based ELISAs for detecting antibodies against SARS-CoV-2. medxriv [Internet]. 2020; Available from: https://doi.org/10.1101/2020.03.16.20035014 medRxiv preprint
21. 21. Unity Studies: Early Investigation Protocols https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical- guidance/early-investigations

ԱՀԿ-ն շարունակում է ուշադիր հետևել իրավիճակում հնարավոր փոփոխությունները, որոնք կարող են ազդել այս միջանկյալ ուղեցույցի վրա: Գործոններ փոխվելու դեպքում ԱՀԿ-ն կհրապարակի թարմացված տարբերակը: Այլապես՝ սույն գիտական տեղեկանքն ուժը կորցրած կճանաչվի հրապարակման օրվանից սկսած 1 տարի անց:

who.int