Ռուսաստանից Հայաստան ժամանեց ռազմական մասնագետների առաջին խումբը, որի անդամները հայ գործընկերներին կաջակցեն կորոնավիրուսի դեմ պայքարի հակահամաճարակային միջոցառումների կազմակերպման գործում: Շուտով տեղ կհասնի երկրորդ խումբը։
Երկկողմ համագործակցության շրջանակում աջակցություն ցուցաբերելու պայմանավորվածությունը ձեռք է բերվել Հայաստանի և Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարներ Դավիթ Տոնոյանի և Սերգեյ Շոյգուի միջև: Մասնագետներն իրենց հետ բերել են COVID-19 վարակի հետազոտություններ կատարելու հնարավորությամբ շարժական լաբորատորիա և ախտահանման համակարգ։ Պաշտպանության նախարարության տրամադրության տակ այդ համակարգերը հնարավորություն կընձեռեն իրականացնել ՀՀ զինված ուժերի և ՀՀ-ում տեղակայված ՌԴ 102-րդ ռազմաբազայի անձնակազմի հետազոտությունները:
Իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը, ով օրեր առաջ մեզ հետ զրույցում բարձրացրել էր ռուսական 102-րդ ռազմաբազայի զինծառայողներին թեստավորելու անհրաժեշտության հարցը, «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց՝ որքան էլ լավ է, որ այդ թեստավորումը կանցկացվի ռուսական բազայում, հայկական ԶՈՒ-երի հետ կապված կան որոշակի մտահոգություններ. «Որպես կանոն, նման պայմաններում տեխնիկական կամ կազմակերպչական, նյութական աջակցության տրամադրումը ենթադրում է ոչ միայն զուտ ինչ-որ նյութի հատկացում, այլ նաև այդ կարողության զարգացում։ Այսինքն՝ մասնագետների պատրաստում, որպեսզի կարողանան նաև իրենք այն աջակցությունը, որը ենթադրվում է, ցույց տալ՝ դա իրականացնեն։ Այսինքն՝ աջակցության տրամադրումը լինում է ոչ միայն նյութական մատակարարումը, տեխնիկայի տրամադրումը, այլ նաև այդ տեխնիկայից օգտվել սովորեցնելը։ Ենթադրենք՝ ինչ-որ ինքնաթիռ են տրամադրում, պետք է նաև սովորեցնեն ինքնաթիռը վարելու կարողությունները, օդաչուներ պատրաստեն։ Էլ չեմ խոսում նաև, որ այդ ինքնաթիռի կամ զինվորական տեխնիկայի տրամադրման հետ մեկտեղ նաև պահեստամասեր, վերանորոգման կարողությունների զարգացում ապահովեն։ Սա է իրական աջակցության բովանդակությունը։ Երբ ինքը գալիս է ու իր տեխնիկայով հետազոտություն է անում, վերստին առնչվում ենք մի փաստի հետ, որ մենք մասնակից չենք լինում թեստավորման ընթացքին, արդյունքների ստացման գիտական մեթոդների տիրապետմանը, հարց է առաջանում՝ ինչքանո՞վ են վստահելի հետազոտության արդյունքները։ Ինչո՞ւ ես պետք է վստահեմ մի հետազոտության, որին որևէ կերպ մասնակից չեմ։ Այսինքն՝ կարող է տվյալների արդյունքները ներկայացնեն ըստ նպատակահարմարության։ Եթե ասեն՝ չկա վարակ, հարց կառաջանա՝ արդյոք դա իրականությանը համապատասխանո՞ւմ է, և պետք է ըստ դրա իմ գործողությունը շարունակեմ։ Ու հանկարծ եթե դա չի համապատասխանում իրականությանը, ու կա վարակ, ռիսկերը մեծանում են։ Եթե վարակ կա, ենթադրվում է, որ պետք է մեկուսացնեմ, ջանքեր գործադրեմ, բուժումներ իրականացնեմ։ Իսկ եթե վարակ չկա, ենթադրվում է, որ ռեալ վիրուսակրի բուժման համար միջոցներ եմ ծախսում, որոնք անարդյունավետ են։ Այս տեսակետից ռիսկային է ու գործընկերային չէ իր բովանդակությամբ»։
Շարունակելով՝ Սաքունցը նշեց. «Գործընկերային կլիներ, երբ դիմացինին մասնակից դարձնես, որի արդյունքում նաև քո գործողությունների նկատմամբ ես վստահություն ձևավորում։ Այս միակողմանի մոտեցումն ընդունելի չէ, զարմանում եմ, որ մերոնք զարմանում են։ Ես, այո, ասել եմ, որ պետք է ստուգվի 102-րդ ռուսական ռազմաբազայի ամեն մի զինծառայող, մանավանդ որ նոր հերթափոխ է գալիս, նոր անձնակազմ է գալիս, նրանք բոլորը պետք է թեստավորվեն, ու պետք է վստահություն լինի, որ որևէ վիրուսակիր զինծառայող մուտք չի գործելու ռուսական ռազմաբազա, որը մեծ ռիսկեր է պարունակում ու կարող է վտանգել գյումրեցիների ու առհասարակ ՀՀ քաղաքացիների առողջությունը։ Բայց մեր զինծառայողների հարցում ես չէի գնա նման մեթոդի, որովհետև միշտ էլ ինձ մոտ հարց է ծագելու, որ լրացուցիչ ստուգում կատարեմ՝ վստահ լինելու, որ այդ հետազոտության տվյալները հավաստի են»։
Իրավապաշտպանը նաև հավելեց՝ եթե լիներ ֆրանսիական, գերմանական կամ ամերիկյան նմանատիպ աջակցություն, նրանք անպայման կներառեին թե՛ տեխնիկական աջակցությունը, թե՛ կարողությունների զարգացումը, թե՛ մասնակցայնությունը. «Ինքը դրանից հետո իր տեխնիկայով վերադառնալու է իր երկիր, ի՞նչն է աջակցություն այդ դեպքում»։
Այսօրինակ աջակցություն Ռուսաստանը տրամադրել է նաև Իտալիային։ Իտալիայի կառավարության ակնարկներից հասկանում ենք, որ բացարձակապես անարդյունավետ միջամտություն է, ընդամենը առիթ` հատուկ ծառայությունների ներկայացուցիչների ուղևորելու կորոնավիրուսից խիստ տուժած ԵՄ որոշ երկրներ։
Սաքունցի կարծիքով՝ սա նաև ԱԱԾ-ի խնդիրն է. «Ելնելով տարբեր այլ երկրներում ՖՍԲ, ԿԳԲ, ԳՌՈՒ կառույցների մասին տեղեկություններից և նրանց վարքագծից, վերաբերմունքից, նաև՝ նրանց իրականացրած ահաբեկչական գործողություններից, ապատեղեկատվական գործողություններից, հավաքագրման գործառույթից, անվտանգությանն ուղղված գործողություններից՝ այդ տվյալների համապատկերում ՀՀ-ում մինչև հիմա գեթ մեկ գործողության չբացահայտումը մտահոգիչ է։ Բայց նման ակտիվ մասնակցության, հերթական ներկայության առումով մտահոգությունը չի փարատվում, ընդհակառակը՝ ավելի է մեծանում»։
The first group of military specialists from Russia arrived in Armenia. The members of the group are supposed to provide support in the organization of anti-epidemic measures aimed at combating coronavirus. The second group is to arrive soon.
The agrrement on providing assistance in the frame of bilateral cooperation was made between the RA Minister of Defense Davit Tonoyan and RF Minister of Defense Sergey Shoygu. The specialists have brought a mobile laboratory capable of conducting COVID-19 test, and a disinfection system. At the disposal of the Ministry of Defense, these systems will provide an opportunity to conduct tests among the staff of the RF military base 102 located in the RA and the RA armed forces.
In a conversation with us a few days ago, human rights defender Artur Sakunts raised the issue regarding the necessity to conduct tests for Russian military base 102 servicemen. Also, in a conversation with 1in.am, he noted, ‘’Though it is good that the military base will be tested, there are certain concerns in regard to the Armenian Armed Forces. As a rule, in such conditions, provision of technical or organizational, material assistance presupposes not just the provision of some material, bu also development of the relevant capacity. This includes preparation of specialists so that they can show and implement the assistance supposed. Therefore, provision of assistance is not only delivery of material, but also teaching how to use the equipment. Let’s suppose that an airplane is provided, they should also teach the capacities to fly the plane and prepare pilots. Let alone the necessity to provide spare parts and the development of the capacity to repair, along with the provision of the plane or military equipment. This is the nature of real support. When they come and conduct tests with their equipment, once again we face the fact that we do not participate in the process of testing, mastering the scientific methods of obtaining the results, hence a question arises as to how credible the results are. Why should I trust a test, in which I do not participate in any way? This means that the results of the tests might be presented according to expediency. If they say there is no infection, a question will arise whether it is true and whether I should continue my actions according to it. And in case it is not true and there is an infection, risks enhance. If there is an infection, it is supposed that I should isolate the relevant person, make efforts and organize treatment. And if there is no infection, it is supposed that I use means envisaged for treating a real infected person and they are in vain. From this point of view, it is risky and not cooperative in nature”.
Sakunts continued, ‘’It would have been cooperative if the other side had been a participant, which would have also contributed to the formation of confidence in their actions. This one-sided approach is not acceptable, I am surprised that our people are surprised. Yes, I said that each serviceman of Russian military base 102 must be tested, especially given the fact that a new shift and new staff are coming. They should all be tested and there should be confidence that no infected serviceman enters the Russian military base, since this is full of risks and can threaten Gyumri residents’ and generally RA citizens’ health. But in case of our servicemen, I wouldn’t take this method, because I would always face the question of conducting double testing to make sure that the results are credible’’.
The human rights defender also added that had it been French, German or American support, they would have also included the technical support, capacity development and participation, ‘’After this, they are going to return to their country with their equipment, so where is the support, then?”.
Russia also provided this kind of assistance to Italy; Based on the hints made by the Government of Italy, we understand that it was a totally ineffective intervention and just an opportunity to send representatives of special services to some EU countries that were hit hard by coronavirus.
According to Sakunts, this is also a problem for the NSS, ‘’It is concerning that not a single action was discovered in the RA in the context of information on FSB, KGB and GRU structures and their conduct in various countries, as well as their approach, their terroristic actions, misinformation actions, collection function and actions aimed at security. In terms of this kind of active participation and one more action of presence, the concern does not eliminate, but on the contrary, it grows’’.
[:]
