Հայաստանում բնակվող ազգությամբ եզդի քաղաքացիների մարդու իրավունքների խախտումները բարձրաձայնելու համար իրավապաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանը մեղադրվում է ազգային թշնամանք հրահրելու մեջ։ Մինչդեռ՝ նա պարզապես իրավապաշտպանի՝ իր գործն է արել։ Փորձ է արվում խոչընդոտել նրա իրավապաշտպան գործունեությունը։
Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակն ստանձնել է իրավապաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանի իրավունքների պաշտպանությունը։ ԱԱԾ-ում հարուցված քրեական գործի շրջանակում նրա իրավունքները պաշտպանում են ՀՔԱՎ փաստաբաններ Արայիկ Զալյանն ու Սամսոն Գալստյանը։
ԱԱԾ քննչական դեպարտամենտում 2020 թ․-ի հոկտեմբերի 3-ին Սաշիկ Սուլթանյանի դեմ քրեական գործ է հարուցվել։ Նրան մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով՝ հանրորեն վտանգավոր արարք կատարելու համար. Ազգային, ռասայական կամ կրոնական թշնամանք հարուցելուն, ռասայական գերազանցությանը կամ ազգային արժանապատվությունը նվաստացնելուն ուղղված գործողություններ իրականացնելու համար, որոնք կատարվել են հրապարակայնորեն կամ լրատվության միջոցներ օգտագործելով։
Այս ամենի հիմքում 2020 թվականի հունիսին Սաշիկ Սուլթանյանի զրույցն է yezidinews.com կայքի աշխատակից Ֆարըս Մշկոյի հետ։ Զրույցի ընթացքում նա մտահոգություն է հայտնել ՀՀ-ում եզդիական համայնքի ներկայացուցիչների որոշ խնդիրների մասին։ Սաշիկ Սուլթանյանը և Ֆարըս Մշկոն քննարկել են Հայաստանում եզդիների ու հայերի համակեցության պայմանները, եզդիների՝ որպես ազգային փոքրամասնության խնդիրները, տարիների ընթացքում այդ խնդիրների լուծմանն ուղղված քայլերի արդյունավետությունն ու առկա մարտահրավերները։
Եզդիերենով այս զրույցը թարգմանել է կանխակալ վերաբերմունք ունեցող անձ, որն անգամ թարգմանչի հավաստագիր չունի․ արդյունքում ստացվել է ոչ ճշգրիտ թարգմանություն, որն էլ դարձել է շահարկումների առիթ։ Իրականում Սաշիկ Սուլթանյանն իր արծարծած բոլոր խնդիրները հիմնավորել է փաստերով ու օրինակներով, ընդ որում՝ այս զրույցում ևս շեշտել է ՀՀ-ում ազգությամբ հայ և եզդի քաղաքացիների բարեկամության մասին։ Մինչդեռ թարգմանության արդյունքում զրույցի տրամաբանությունը խեղաթյուրվել է և ներկայացվել բացասական համատեքստում։
Փաստացի նրան մեղադրում են ՀՀ-ում եզդի համայնքի ներկայացուցիչների խնդիրները բարձրաձայնելու, այսինքն՝ իր իրավապաշտպանական գործունեությունն իրականացնելու մեջ։ Եվ վարույթն իրականացնողները, և գործի մյուս մասնակիցները շատ լավ հասկանում են, որ նրա գործողություններում քրեորեն հետապնդելի արարք չկա, և այդ հոդվածի հետ նրա գործողությունները որևէ կապ չունեն։
Գործ ունենք իրավապաշտպան գործունեության խոչընդոտման հետ, որն ուղղակի անթույլատրելի է, և նման յուրաքանչյուր դեպք պետք է կանխվի ու բացառվի։
Սաշիկ Սուլթանյանն ու գործընկերները 2018-ին հիմնադրել են «Մարդու իրավունքների եզդիական կենտրոնը», ապա նաև xirat.com եզդիական մեդիապլատֆորմը, որոնք ուղղված են ինչպես Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանությանը, խտրականության բացառմանը, այնպես էլ ՀՀ-ում ազգությամբ հայ և եզդի քաղաքացիների համեկցության զարգացմանը։ Ինքը՝ Սաշիկ Սուլթանյանը ևս իր հանրային ելույթներում մշտապես խոսել է հայ-եզդիական բարեկամության ու լավ հարաբերությունների մասին, և նրան մեղադրել ազգային թշնամանք հրահրելու մեջ, մեղմ ասած՝ անթույլատրելի ու անհեթեթ է։
Առաջադրված մեղադրանքն առավել քան անհիմն է և կեղծ։
Այս հիմնավորումներով ՀՔԱՎ փաստաբանները միջնորդություններ են ներկայացրել` ինչպես քրեական հետապնդումը դադարեցնելու, գործը կարճելու, այնպես էլ քննիչին բացարկ հայտնելու վերաբերյալ։
Ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների նկատմամբ խտրականության բացառմանն ուղղված իրավապաշտպան գործունեության խոչընդոտման այս գործը հերթական հարվածն է ՀՀ-ում արդարադատությանն ու առանց այն էլ սասանված ժողովրդավարությանը։
Հայաստանի Հանրապետությունը Մարդու իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ստանձնած միջազգային պարտավորություններով պարտավոր է բացառել ազգային փոքրամասնությունների և նրանց ներկայացուցիչների նկատմամբ խտրականության դեպքերը։
Տվյալ դեպքում խոչընդոտվում է ազգային փոքրամասնությունների նկատմամբ խտրականության բացառմանն ուղղված իրավապաշտպան գործունեությունը՝ բացահայտ անհիմն ու կեղծ մեղադրանքով։
ՀՔԱՎ-ը հետամուտ է լինելու այս ակնհայտ ապօրինի քրեական հետապնդումը դադարեցնելուն, արդարացի քննության իրականացմանը ու իր առաքելությանը հավատարիմ՝ նպաստելու է Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների պաշտպանությանն ու իրավապաշտպանության ինստիտուտի անխափան գործունեության ձևավորմանը։
Նշենք, որ ՀՔԱՎ-ն ավելի վաղ քաղաքացիական կազմակերպությունների համատեղ հայտարարություն է նախաձեռնել՝ ի պաշտպանություն Սաշիկ Սուլթանյանի։ Այս դեպքը արձագանք է գտել նաև միջազգային հանրության շրջանում։ Սաշիկ Սուլթանյանի նկատմամբ քրեական հետապնդումը դատապարտել է Human Rights Watch միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպությունը։ Հայաստանում իրավապաշտպանների դեմ շարունակվող հետապնդումների շուրջ իր մտահոգությունն է հայտնել նաև Մարդու իրավունքների տուն հիմնադրամը։
Human rights activist Sashik Sultanyan is accused of inciting national enmity for speaking up about violations of the rights of Yezidi citizens residing in Armenia. Whereas, he was simply doing his human rights defender’s work. An attempt is made to hinder his human rights activity.
Helsinki Citizens’ Assembly-Vanadzor has undertaken the protection of human rights activist Sashik Sultanyan’s rights. HCA Vanadzor advocates Arayik Zalyan and Samson Galstyan defend his rights in the frame of the criminal case initiated in the NSS.
On 3 October 2020, a criminal case was initiated against Sashik Sultanyan in the NSS Investigation Department. He was charged with Article 226 part 2 clause 1 of the RA Criminal Code for publicly doing a dangerous action, i.e., actions aimed at the incitement of national, racial or religious hatred, at racial superiority or humiliation of national dignity, committed publicly or by mass media.
The criminal case was initiated based on Sashik Sultanyan’s conversation with Faris Mshko, who works at yezidinews.com website. During the conversation, he expressed his concerns regarding some problems of the Yezidi community representatives in the Republic of Armenia.They discussed coexistence conditions of Armenians and Yezidis in Armenia, Yezidis’ problems as a national minority, effectiveness of the steps taken to address these issues over the years and current challenges.
This conversation was translated from Yezidi by a prejudiced person who is not even a certified translator, and as a result, the translation was inaccurate and became an issue of speculations. In reality, Sashik Sultanyan substantiated all the raised issues with facts and examples, moreover, in this conversation he also noted the friendship of Armenians and Yezidis in the Republic of Armenia. Whereas, as a result of the translation, the logic of the conversation was distorted and presented in a negative context.
Factually, he is accused of raising problems of the Yezidi community representatives in the Republic of Armenia, i.e., his human rights activity. Both those conducting the proceedings and other participants of the case realize that his activities do not consist of any action subject to any criminal prosecution and are not related to that Article.
This is sheer hindrance to human rights activity, which is simply inadmissible and every such instance should be prevented and excluded.
In 2018, Sashik Sultanyan and his partners founded the Yezidi Center for Human Rights and then also xirat.com Yezidi media platform, which aim at protection of the rights of national minorities, exclusion of discrimination and development of coexistence of Armenian and Yezidi citizens in the Republic of Armenia. In his public speeches, Sashik Sultanyan himself always spoke about Armenian-Yezidi friendship and good relations, therefore, accusing him of inciting national enmity is inadmissible and absurd, to say the least.
The charge is beyond groundless and false.
With these substantiations, HCA Vanadzor advocates made petitions to dismiss the criminal prosecution, discontinue the case and made a recusal to the investigator.
This case, which hinders human rights activity aimed at eradication of discrimination towards national minority representatives, is yet another strike against justice and already-compromised democracy in the Republic of Armenia.
In accordance with the international human rights obligations undertaken, the Republic of Armenia must exclude cases of discrimination against national minorities and their representatives.
In this case, human rights activity aiming to exclude discrimination towards national minorities is hindered with a manifestly groundless and fake accusation.
HCA Vanadzor will pursue termination of this manifestly illegal criminal prosecution, implementation of a fair investigation, and committed to its mission, will contribute to the protection of the rights of national minority representatives and formation of unhindered activity of the institute of human rights.
Let us remind that earlier, HCA Vanadzor initiated a joint statement of civil organizations in defense of Sashik Sultanyan. This case also generated a response among the international community. International human rights organization Human Rights Watch also denounced criminal prosecution against Sashik Sultanyan. Human Rights House Foundation also expressed its concern regarding the ongoing harassment against human rights defenders in Armenia.
[:]
